مبنای حقوقی الزام به پرداخت خسارت مشترک دریایی

در جریان سفر دریایی، مسافر، کشتی، بار و کرایه در خطرند و ممکن است هرکدام متحمل خساراتی شوند. اگر خسارات وارده تنها به مالک کشتی یا آن قسمت از کالا یا سایر اموال روی کشتی که آسیب دیده یا ایجاد هزینه کرده و یا جبران آن به مسبب بروز این خسارات تحمیل گردد، خسارت خاص است و چنانچه با رعایت مقررات مربوط، مشارکت در پرداخت خسارت به صاحبان همۀ منافع نجات‌یافته از خطر دریایی تحمیل شود، خسارات مشترک خواهد بود. در مورد شناسایی مبنای مسئولیت به جبران خسارت مشترک که خلاف قواعد عمومی مسئولیت مدنی به‌نظر می‌رسد، دیدگاه‌های مختلفی ارائه شده‌اند: نظریۀ حقوق طبیعی، نظریۀ امانت، نظریۀ ادارۀ مال غیر، نظریۀ دارا شدن بلاجهت، نظریۀ قرارداد و نظریۀ اشتراک منافع. اما بررسی نشان می‌دهد که دیدگاه‌های یادشده حقیقت بنیان این مسئولیت را به‌طور دقیق تبیین نمی‌کند. در این تحقیق که به روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای انجام شده است، خواهیم دید که الزام موضوع بحث با هیچ‌کدام از مبانی نظری مسئولیت و منابع ایجاد تعهدات به‌طور کامل سازگار نیست، بلکه مبنا و ماهیتی خاص دارد.