مبانی متافیزیکی علوم طبیعی در تمدن اسلامی؛ بررسی موردی تأثیر آموزههای قرآنی بر دانش جغرافیا
نویسنده
چکیده مقاله:
تأثیرپذیری علم از مبانی متافیزیکی از مسائل بنیادین فلسفه علم است که ارتباط نزدیکی با مسئله اسلامیسازی علوم دارد. مقاله حاضر با تکیه بر دیدگاههای فیلسوفان جدید علم مانند پوپر، لاکاتوش، کوهن و برت و با الهام از آرای سید حسین نصر درباره ابتنای علوم اسلامی بر اصول دین اسلام، در بررسی موردی دانش جغرافیا کوشیده است بخشی از این اصول را که ملهم از قرآن است، شناسایی کند. با توجه به فراوانی چشمگیر منابع جغرافیایی در گستره تمدن اسلامی، در این مقاله سه کتاب صوره الأرض، معجم البلدان و تقویم البلدان واکاوی شدهاند. افزون بر نگاه خاص قرآن به سودمندی علم که بر کارکردهای دینی و اجتماعی دانش جغرافیا اثر گذاشت، به نظر میرسد این آموزهها نیز بر دانش جغرافیا تأثیرگذار بودهاند: سلسله مراتب هفتگانه هستی، پیوند جغرافیا با تاریخ و وجه عبرتآموزی آن، اماکن مقدس مذکور در قرآن و مؤلفههای جغرافیایی این جهانی قرآن مانند آب، گیاهان، حیوانات، کوهها و راهها.
منابع مشابه
دانش طب و طبقهبندی علوم در تمدن اسلامی
پژوهش حاضر به جایگاه علم طب در طبقهبندی علوم پرداخته است تا روش لازم جهت کسب تخصص و مراتب تدریس آن علم برای استاد و دانشجو معین گردد. نتیجه تحقیق نیز گویای این است که علم طب همواره در شاخه علوم غیر دینی (غیر شرعی) و در شاخه فرعی از علوم طبیعی و در حوزه حکمت نظری و از علوم آلی و عقلی (فلسفی) و غیرعملی (نظری) ردهبندی شده است. طب نظری نیز مقدمه شناخت طب عملی است اما، بدون آموزش طب عملی، طب نظری...
متن کاملمبانی متافیزیکی اندیشه اسلامی بنیانی برای تکوین نظریههای روانشناختی
Scientific theories have metaphysical foundations whether explicitly expressed or these foundations play important role in development of scientific theories in almost all aspects of development. Considering new metaphysical views as new foundations could lead to providing new scientific theories. In this article, Islamic views on human nature are suggested as new foundations for developing the...
متن کاملتبیین مبانی اسلامی گفتگوی تمدن ها
در سال های اخیر تبلیغات گسترده ای درباره راه های برقراری صلح و هم زیستی مسالمت آمیز در سطح جهان شکل گرفته است در رویکردی بدبینانه به زندگی بشر، فعالیت هایی که دراین حوزه صورت می گیرد، ارزش چندانی ندارد. با این استدلال که اینگونه فعالیت ها از واقعیت امروزی گرایش های جهانی که همواره به کناره گیری از شر هشدار می دهد، و به " نزاع برای بقا" به عنوان یک اصل بیولوژیکی پای بند است، به دور است. در مقابل...
متن کاملتوسعۀ علوم در بستر تمدن اسلامی
مسلمانان برای پاسخ به نیازهای جامعۀ اسلامی و سیراب کردن عطش دانستن خود دسته ای از علوم را ابداع کردند و دست های را از سایر ملل و اقوام اقتباس کردند و در هر دو دسته علوم، به پیشرفت و تعالی شایان توجهی در زمان خود رسیدند. مبنای پیشرفت دانش میان مسلمانان را تشویق اسلام به علم آموزی باید دانست. مسئلۀ دیگری که موجب رشد علم و دانش نزد مسلمانان شد، تساهل و تسامح با اهل علم در عین حفظ مبانی اعتقادی خود...
متن کاملمقولۀ «تمدن» در طبقهبندی علوم اسلامی
طبقهبندیهایی که تاکنون در مورد علوم انجام گرفته یا برپایۀ سلسله نظام آفرینش بوده است یا بر اساس طبقات ادراکات انسانی (قوای حافظه، متخیله و عاقله) عنوان شده و یا برمبنای مراحل کمالات سلوک آدمی شکل یافته است، ولی همۀ طبقهبندیهای ممکن در علوم، در این سه رویکرد منحصر نیست، بلکه دانشها از جمله دانشهای اسلامی را میتوان بر اساس نیازهای انسانی (اعم از نیازهای مادی و نیازهای معنوی) و نظام خلأها و...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 5 شماره 14
صفحات 7- 32
تاریخ انتشار 2014-04
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
کلمات کلیدی برای این مقاله ارائه نشده است
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023