ماهیت فضای معماری: ریشه‌ها و رویکردها

همراه با تحولات فکری، مفاهیم معماری چون فضا و مکان، مدام در حال دگرگونی‌اند. فضا از واژه‌هایی است که کاربرد آن در مباحث معماری و شهری روز بروز افزایش ‌یافته است. نقش و اهمیت مفاهیم بنیادی در بررسی تحولات معماری و شهری و به‌خصوص در مباحث مبانی نظری معماری لزوم و اهمیت جستار معانی و مفاهیم فضا را می‌رساند. وجود روابط بینا‌متنی و گسترش وسیع رسانه، سبب انتقال مفاهیم از حوزه‌های مختلف و در جوامع مختلف شده است. در این مقاله سعی شده است با بررسی مفاهیم مطرح‌شده درباره فضا در حوزه‌های مختلف، ابعاد و جنبه‌های فضا را بهتر درک شود. در این بررسی برای شروع این جستجو از معنی لغوی فضا شروع کرده سپس به معنای آن در حوزه‌های مختلف علوم پرداخته‌شده است. بر این اساس معنای فضا در رویکرد‌‌های انتزاعی-کالبدی، تجربی، تعاملات انسانی، فلسفی و معنوی موردبررسی قرار گرفت. درنهایت بر معنای آن در معماری متمرکزشده و به تحلیل آن در یک شبکه معنایی می‌پردازد. مقاله بر مبنای مراتب وجودی رویکردهای به فضا را ساحت‌های گوناگون فضایی می‌داند. فضای معماری نیز به‌عنوان بخشی از این فضا دارای این ویژگی است.