ماهیت جرم

ماهیت جرم یک موضوع میان‌رشته‌ای است میان دو رشته حقوق و فلسفه، چرا که برای چیستی هر موضوعی باید گریزی به فلسفه نیز زد. درباره ماهیت جرم دو گرایش مهم همواره وجود داشته است؛ نسبیت پندار و ذات باور که هر یک برداشت متفاوتی از ماهیت جرم داشته‌اند. گروهی همچون، نسبی‌گرایان برای افعال از جمله جرم، هیچ حسن و قبح نفس‌الامری قائل نبودند و قانونگذاران را واضع و جاعل جرایم می‌دانستند. در مقابل نسبی‌گرایان، ذات باوران بودند، آن‌ها بر این عقیده بودند که، برخی اعمال بالذات و فی‌نفسه زشت و نیک هستند و در طبیعت واقعیت دارند و به وسیلة عقل قابل شناختند، غیر قابل تغییر و پایدار هستند و وظیفة قانون‌گذار نسبت به این اعمال کشف است. در مقابل این دو دیدگاه افراطی گرایش سومی است که به جمع این دو گرایش در زمینة ماهیت جرم می‌پردازد و آن را گرایش بینابین (دو وجهی) نام نهاده‌ایم. طرفداران این نوع از گرایش برای برخی جرایم ماهیت نسبی و برخی دیگر ماهیت ذاتی یا مطلق تصور نموده‌اند. و معتقدند در پس پرده هر یک از اعمال ممنوع و مباح، مصالح و مفاسدی نهفته است که گاه قابل درک به وسیلة عقل است و گاه خیر. لذا برای آشنایی هرچه جامع و کامل‌تر با ماهیت جرم به بررسی تفصیلی هر یک از این مکاتب پرداخته شده است.