مؤلفههای معنایی واژۀ «عربی» در قرآنکریم (از طریق واکاوی معنایی و نحوۀ چینش همنشینهای آن در آیات)
نویسندگان
چکیده مقاله:
از جمله اوصاف قرآن کریم، وصف آن به عربی بودن است، تعبیری که یازده مرتبه در قرآن بهکار رفته است. این موارد استعمال، بیانگر تأکید خداوند بر این صفت است که قابل تأمل و تحقیق است. این پژوهش با استفاده از معناشناسی ساختگرا و روابط همنشینی میان واژگان، قیود معنایی واژۀ «عربی» را از آغاز تا انعقاد کلام و تأثیر بر مخاطب، ارائه میکند. بنابراین، مهمترین قیود واژۀ «عربی» در قرآن عبارتند از: قیدهای «اتصال و انسجام»، «به لفظ درآوردن»، «صیرورت» و «القاء علم در باطن دیگری» در مرتبۀ فرستنده، قیدهای «توسعه و جدایش»، «تنوع و گوناگونی»، «صداقت و راستی در بیان»، «خوانشپذیری»، «استحکام درونی»، «بیانپذیری»، «نشانهداری» و «روشن بودن» در مرتبۀ پیام و قیدهای «ایجاد قوۀ تشخیص»، «متمایز شدن»، «خود نگهداری»، «ایجاد انگیزه»، «یادآوری»، «هدایتپذیری» و «اشراف و تسلط» در مرتبۀ گیرندۀ این پیام قرار گرفتهاند و عربیّت، مفهومی است که در همۀ این مراتب جریان دارد.
منابع مشابه
نگاهی معنایی بر دو واژۀ «جُناغ» و «جُنا» در شاهنامه
در بسیاری از نسخ شاهنامه، شرحها و فرهنگهای نوشتهشده بر آن، در باب معنای دو واژۀ «جُناغ» و «جُنا» اختلاف نظرهایی دیده میشود. معنای بیانشدۀ این دو واژه چندان با ابیاتی که این دو واژه در آنها آمدهاست، سازگاری ندارد. از این رو، در این مقاله در پی آنیم که با در نظر گرفتن «بافت موقعیتی» ابیات شاهنامه، «استفاده از نشانههای درونمتنی» موجود در شاهنامه و «نگاهی کُلگرایانه و جامع» بر ابیاتی که دو و...
متن کاملمطالعة حوزههای معنایی «صبر» در آیات قرآن
«صبر» در آموزههای دینی، به عنوان یکی از مفاهیم اساسی ایمان شناخته میشود. این واژه به همراه مشتقّات خود، ۱۰۳ بار در قرآن به کار رفته است که نشان از اهمیّت ویژة این خصیصة اخلاقی از دیدگاه دین مبین اسلام و قرآن کریم دارد. این واژه با حفظ معنای لغوی و اصطلاحی با بسیاری از مفاهیم اخلاقی و دینی ارتباط معنایی پیدا میکند. بر این اساس، تبیین ارتباط صبر با مفاهیمی نظیر نماز، ایمان، تقوا، اسلام، یقین، نی...
متن کاملساختار معنایی امید در آیات قرآنکریم
امید از جمله موضوعاتی است که همواره مورد توجه ادیان و مذاهب اخلاقمحور، بوده است. در آموزههای قرآن و روایات، ابعاد مختلف این مسئله با واژگانی چون، رجا، أمل، تمنی و طمع، مورد بررسی قرار گرفته است. امید بهمعنای داشتن انتظار مثبت برای رسیدن به هدف و دارای حداقل چهار مؤلفه اصلی: اهداف، باور به اسباب و علل، توکل به خدا و تلاش است. مهمترین یافتههای مقاله حاضر آن است که در آیات قرآن هدف، دستیابی...
متن کاملتداخل زبانی و دگرگونی معنایی وامواژههای عربی و جنبههای تأثیر آن بر ترجمه از عربی
تداخل زبانی یا به عبارتی، آمیختگی دو زبان از ویژگیهای متمایز ارتباط زبان فارسی با زبان عربی است. ورود اسلام به ایران، نوع عمیقی از ارتباط بین دو زبان فارسی و عربی را ایجاد نمود؛ ارتباطی که منجر به تأثیرگذاری بین آن دو، بهویژه از جنبة واژگانی گردید؛ بدین معنا که واژگان دخیل یا وامواژههای بسیاری بین دو زبان مبادله شد که سهم وامواژههای عربی در فارسی به مراتب بیشتر و قابل توجّه است. واژگان متع...
متن کاملپدیده چند معنایی در زبان عربی
مقوله اشتراک لفظی از موضوعات مورد توجه زبان شناسان به ویژه معناشناسان است از آنجا که این موضوع در گذشته نیز مورد اتهام اهل لغت بوده است . در این مقاله تلاش می شود ، رویکرد قدما بویژه نظریات و استدلالات مخالفان و موافقان این پدیده در زبان عربی مورد بررسی قرار گیرد . در معناشناسی امروز ، مسئله چند معنایی (polysemy) ، که در ذیل روابط مفهومی در زبان طبقه بندی می شود ، بیان همان اشتراکات لفظی در ن...
متن کاملفضلالله و کرانههای معنایی آیات قرآن
در این مقاله نخست دلالت ایحاء و اشارهای در نگاههای مختلف مورد مطالعه قرار میگیرد تا مقدمهای باشد بر توضیح دلالت استیحائی در نگاه فضلالله. دلالت استیحائی اشاره به مدلول و معنایی میکند که نوعی از پیوستگی را با معنای ظاهر دارد. مدلول استحیائی رو به گسترش و عمق است و این نوع دلالت که با توجه به عموم یا اطلاق آیه، جنبه عبرتآموزی قصص، تداعی بُعد معنوی دلالت ظاهر، ملاک تشریع، مطالعه همزمان نصوص...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 51 شماره 2
صفحات 259- 278
تاریخ انتشار 2019-05-26
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
کلمات کلیدی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023