مؤلفه‌های زندگی معنادار از دیدگاه بایزید بسطامی

پرسش از معنای زندگی و تلاش برای پاسخ‌گویی به آن، یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های فکری آدمی از گذشته‌های دور تاکنون است؛ متفکران و اندیشمندان در مکتب‌ها و حوزه‌های مختلف به بررسی چیستی این پرسش و راه‌های رسیدن به آن پرداخته‌اند. عرفان اسلامی ـ ایرانی یکی از حوزه‌هایی است که به‌صورت ویژه به زندگی، هدف و راه‌های رسیدن به آن توجه داشته است؛ البته در حوزه‌های دیگر، به این موضوع کمتر توجه شده است؛ اما با توجه و بررسی این موضوع می‌توان به بسیاری از پرسش‌های امروزی پاسخ داد. نویسندگان این مقاله با رویکردی توصیفی‌تحلیلی به مسئلة معنای زندگی از منظر بایزید بسطامی تکیه می‌کنند و با واکاوی کتاب دفتر روشنایی، درپی یافتن پاسخی برای چیستی معنای زندگی و مؤلفه‌های معنادار زندگی در باور این عارف بزرگ‌اند. براساس یافته‌های این پژوهش، هدف از زندگی در باور بایزیدْ فانی‌شدن از خود و باقی‌شدن در خداوند است و این هدف، محرکی برای بایزید است تا الگوها و مؤلفه‌های خاصی مانند مبارزه با نفس، ترک انانیّت، نوع‌دوستی، تساهل و تسامح در رفتار با دیگران، نگاه عاشقانه و غیره را اصل و اساس زندگی خود قرار دهد.