فرآیند گسترش فضایی سکونتگاه های پیرامون کلانشهر تهران (مورد مطالعه: محدوده شهری اسلام شهر-رباط کریم)

نویسندگان

  • طاهر پریزادی استادیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
چکیده مقاله:

تمرکزگرایی و فقدان رویکرد کارآمد آمایشی در ایران از دهه‌ 1330 ه.ش به بعد موجب قطبش فضایی توسعه در این پهنه‌ سرزمینی شده است. شهر تهران در این فرآیند به جهت جایگاه پایتختی و تنوع و تراکم کارکردیان قطبش بیشتری برخوردار گردیده است. این روند فاصله‌ روزافزون توسعه‌ مرکز-پیرامون و مهاجرت‌ از پیرامون به مراکز به‌ویژه منطقه و شهر تهران را در‌ی داشته است. این روند اغلب به‌واسطه‌ حومه و حاشیه‌نشینی فقر، موجب پراکنده‌گویی فضایی و شکل‌گیری سکونتگاه‌های غیررسمی در این منطقه و این شهر شده است. این روند به‌گونه‌ای به وقوع پیوست که از سازمان‌دهی مدیریت و برنامه‌ریزی ملی، منطقه‌ای و محلی پیشی گرفت و بر آن استیلا یافت. یکی از محدوده‌های مکانی شکل‌گیری این نوع سکونتگاه‌ها در منطقه‌ تهران، محدوده‌ شهری اسلامشهر-‌رباط کریم در حاشیه‌ جنوب غربی شهر تهران می‌باشد. منابع زیستی سرشار آب‌وخاک، قیمت پایین زمین و مسکن،سهولت خریدوفروش زمین، سهولت ساخت‌وسازهای مسکونی غیرمجاز، وجود جاده ساوه و فاصله کم و سهولت دسترسی به شهر تهران ازجمله‌ زمینه‌ها و عوامل محلی بودند که این روند در این محدوده را در قیاس با کل کشور و سایر مناطق تشدید و متمایز نموده است. هدف این تحقیق، آشکار‌سازی تغییرات فضایی کانون‌های شهری این محدوده از سال 1355 تا 1394 است. داده‌های موردنیاز این تحقیق به روش مطالعات کتابخانه‌ای‌، ‌ازجمله ‌تصاویر ‌ماهواره‌ای ‌لندست به‌دست‌آمده و با استفاده از‌ نرم‌افزارهای ENVI,ARCGIS,QGIS پردازش و تحلیل‌شده‌اند. جامعه آماری این پژوهش، کانون‌های شهری واقع در این محدوده است. ازاین‌رو این تحقیق ازنظر هدف؛ شناختی، ازنظر زمان؛ مقطعی، ازنظر داده؛ کیفی و ازنظر روش؛ توصیفی-تحلیلی است. طبق یافته‌های این تحقیق، بیشترین و کمترین میزان توسعه فیزیکی این کانون‌ها در طول این دوره، به ترتیب در اسلامشهر،‌ گلستان، نسیم شهر،رباط‌کریم،‌ صالحیه ‌و ‌نصیرشهر به وقوع پیوسته است. توسعه فیزیکی ‌شتابان این‌ کانون‌ها در این دوره، اراضی کشاورزی ‌را به‌شدت بلعیده و به شهرها الحاق و ادغام نموده است.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

مدل گسترش فضایی کلانشهر تهران

در مقاله حاضر به بررسی روند تحولات شهرنشینی و همچنین روند تـعـیـیـراتجمعیتی در تهران پرداخته شده و روند مهاجرت به کلانشهر تهران به بحث گذاشتهمی شود . تهران با 52 نقطه شهری پیرامونی و دوازده شهرستان تابعه خـود مـجـمـوعـهشهری را در مقیاس ملی و منطقه ای به نام ” مجموعه شهری تهران “ به وجود آورده است کهمی تواند نمونه ای شاخص از پدیده ی ” بیش از حد شهری شدن “ با حاکمیت الگوی نامناسبو بیمار گونه ی می...

متن کامل

مدل گسترش فضایی کلانشهر تهران

در مقاله حاضر به بررسی روند تحولات شهرنشینی و همچنین روند تـعـیـیـراتجمعیتی در تهران پرداخته شده و روند مهاجرت به کلانشهر تهران به بحث گذاشتهمی شود . تهران با 52 نقطه شهری پیرامونی و دوازده شهرستان تابعه خـود مـجـمـوعـهشهری را در مقیاس ملی و منطقه ای به نام ” مجموعه شهری تهران “ به وجود آورده است کهمی تواند نمونه ای شاخص از پدیده ی ” بیش از حد شهری شدن “ با حاکمیت الگوی نامناسبو بیمار گونه ی می...

متن کامل

ارزیابی کمّی میزان تمرکز توسعه اراضی شهری با استفاده از تابع ripley’s k در gis منطقه مورد مطالعه: محدوده شهرهای اسلام شهر، رباط کریم، نسیم شهر

فرایند توسعة شهرها همواره یکی از مهم ترین موضوعات پیش روی پژوهشگران مسائل شهری بوده است. افزون بر میزان رشد شهرها در زمان های مختلف، شکل و الگوی توسعه نیز مورد توجه بوده است. در پژوهش حاضر از یکی از توابع تحلیلی سامانة اطلاعات جغرافیایی (gis) به نام تابع ripley’s k استفاده گردید. براساس این تابع می توان وضعیت تمرکز (خوشه ای بودن) نقاط نمونه را نسبت به حالت تصادفی براساس شمارش تعداد نقاط در فواص...

متن کامل

مکانیابی دفن زباله های شهری (مطالعه موردی، شهر رباط کریم

چکیده رباط کریم با جمعیتی حدود 680000 نفر در سال 1389 روزانه 550 تن زباله تولید میکند. محل کنونی دفن زباله بعلت قرار گیری در موقعیت محیطی نامناسب و آثار آلودگی زیست محیطی آن نه تنها در شرایط کنونی پدیدار شده بلکه در آینده نیز آثار خود را بهتر نشان خواهد داد. از میان روشهای مختلف دفع زباله، روش دفن بهداشتی از مهمترین روشهائی بوده است که مدیریت شهری این شهر طی سالیان اخیر به آن تکیه زده است. نتا...

15 صفحه اول

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 6  شماره 21

صفحات  51- 64

تاریخ انتشار 2017-01-20

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023