عوامل مؤثر بر فرآیند تصمیم‌گیری زنان نخست باردار در مورد انتخاب روش زایمان: یک مطالعه تئوری محور

مقدمه: آمار سزارین در ایران بالاتر از حد استاندارد است و توجه به عوامل مؤثر بر فرآیند تصمیم‌گیری زنان جهت انتخاب روش زایمان می­تواند به شناسایی علل افزایش آن کمک کند. مطالعه حاضر با هدف بررسی عوامل مؤثر بر فرآیند تصمیم‌گیری زنان جهت انتخاب روش زایمان با استفاده از مدل باور بهداشتی انجام شد. روش کار: این مطالعه مقطعی در فاصله زمانی خرداد 1393 تا فروردین 1396 بر روی 321 زن نخست باردار که بارداری طبیعی و سالم بالاتر از 26 هفته داشتند، در شهر گناباد انجام شد. ابزار گردآوری اطلاعات مشتمل بر پرسشنامه مشخصات فردی و باروری، پرسشنامه آگاهی در مورد مزایا و معایب زایمان طبیعی و سزارین، پرسشنامه سنجش سازه­های مدل باور بهداشتی و پرسشنامه انتخاب روش زایمان بود. تجزیه و تحلیل داده­ها با استفاده از نرم‌افزار آماری SPSS (نسخه 16) انجام شد. میزان p کمتر از 05/0 معنی‌دار در نظر گرفته شد. یافته‌ها: 238 نفر (1/74%) از زنان زایمان طبیعی و 83 نفر (9/25%) سزارین را انتخاب کرده بودند. از بین سازه­های مدل باور بهداشتی، سازه­های حساسیت درک شده (023/0=p) و منافع درک شده (001/0=p) بین دو گروه اختلاف آماری معنی‌داری داشت، اما آگاهی، شدت درک شده و موانع درک شده بین دو گروه اختلاف آماری معنی‌داری نشان نداد (05/0p>). متغیرهای سن، تحصیلات و شغل زن باردار بین دو گروه اختلاف آماری معنی‌دار نداشتند، اما منبع کسب اطلاعات در مورد روش­های زایمانی بین دو گروه که زایمان طبیعی یا سزارین را انتخاب کرده بودند، اختلاف آماری معنی‌داری داشت (008/0=p). نتیجه‌گیری: نتیجه اصلی مطالعه مبین ارتباط سازه­های حساسیت درک شده و منافع درک شده با روش انتخابی جهت زایمان بود. از این یافته می­توان در برنامه‌ریزی­های آموزشی جهت زنان باردار با تأکید بیشتر بر سازه­های معنی‌دار مدل باور بهداشتی استفاده کرد.