عوامل بازدارنده مشارکت سالمندان در ورزش و تفریح فعال

مقدمه و هدف: پیری‌جمعیت و شهرنشینی اوج توسعه انسانی موفق در قرن اخیر است؛ تعداد افراد 60 ساله و بالاتر از آن به عنوان یک نسبت از جمعیت جهان از 11٪ در سال 2006 به 22٪ در سال 2050 خواهد رسید. هدف پژوهش حاضر شناسایی عوامل بازدارنده مشارکت سالمندان تهرانی در ورزش و تفریح فعال و اولویت بندی آنها است. روش‌شناسی: پژوهش حاضر توصیفی بود و به صورت پیمایشی انجام شد. جامعه آماری سالمندان شهر تهران انتخاب شدند و نمونه آماری 385 سالمند تهرانی بودند که با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چند مرحله‌ای انتخاب شدند و ابزار جمع‌آوری اطلاعات پرسشنامه‌ ساخته شده براساس مدل سلسله مراتبی عوامل بازدارنده اوقات فراغت است.تحلیل رگرسیون سلسله مراتبی با در نظر گرفتن ضرایب مسیر برای بررسی عوامل بازدارنده مشارکت نشان داد که ضریب رگرسیون عوامل بازدارنده ساختاری بیشترین تاثیر را بر عدم مشارکت سالمندان در ورزش و تفریح فعال دارد و 60 درصد از واریانس عدم مشارکت را پیش‌بینی می‌کنند. به دلیل عوامل بازدارنده‌ای چون نبود فضاها، امکانات و تجهیزات ورزشی مناسب، آلودگی هوا و صوت، ترافیک، مسئولیت-های خانوادگی، نداشتن سلامت جسمانی، ترس از افتادن و آگاهی نداشتن از برنامه‌های ورزشی و تفریحی امکان مشارکت مستمر در ورزش و تفریح فعال ایجاد نمی‌شود. در مرتبه دوم عوامل فردی بر عدم مشارکت تاثیر می گذارد و 24 درصد بر پیش‌بینی عدم مشارکت در ورزش و تفریح فعال سالمندان می‌افزاید و در مرتبه سوم عوامل بین فردی هستند که بر عدم مشارکت تاثیر می‌گذارند و تنها 16 درصد بر پیش بینی کنندگی می‌افزاید.بطورکلی یافته‌های پژوهش حاضر نشان داد که ترتیب موانع در مدل سلسله مراتبی موانع مشارکت در اوقات فراغت ثابت نیست و این مدل مدور است به‌طوری‌که نقطه‌ی آغاز جایی است که شخص یا گروه در آن زندگی می‌کنند بطوریکه که عوامل بازدارنده در زمینه‌های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی- حقوقی متفاوت، متغیر هستند.