عصر روشنگری؛ کویکرها و الغای تجارت برده در بریتانیا

از نیمۀ دوم قرن هفدهم و در سراسر قرن هجدهم بیشترین حجم تجارت برده متعلق به انگلستان بود. در سال 1807م دو مجلس عوام و لردها قانون لغو تجارت برده را به‌تصویب رساندند. پژوهشگران برده‌داری در خصوص پایان بخشیدن به تجارت برده عوامل متعددی را بیان کرده‌اند. در این مقاله، نقش کویکرهای پروتستان ضد جنگ و برده‌داری با اهمیتی خاص بررسی شده است. در بیست سال منتهی به تصویب قانون لغو تجارت برده که شرایط اجتماعی و بین‌المللی فراهم، و بریتانیا درگیر جنگ با فرانسه بود، کویکرها به‌عنوان پیشگامان اصلی با بهره‌گیری از ارتباطات وسیع اجتماعی، رهبری فکری جنبش ضد بردگی را در اختیار داشتند. این نوشتار در صدد پاسخ به این پرسش است که چرا و چگونه کویکرها و نه متفکران عصر روشنگری، در چنین جایگاهی از رهبری جنبش ضد برده‌داری قرار گرفتند. به‌نظر می‌رسد که عوامل تعیین‌کنندۀ هر جنبش اجتماعی، کنشگران، ارتباطات و شرایط مساعد اجتماعی و سیاسی هستند و جنبش ضد ‌بردگی و گسترش آن در بریتانیا نیز حاصل این عوامل اساسی بود.