صُوَر بیانی مضاعف در شعر فارسی

  مقالة حاضر به منظور بررسی گونه‌های مختلف «صُوَر بیانی مضاعف» در شعر فارسی نگارش یافته است و قصد دارد با بررسی نمونه های به دست آمده از این صور بیانی، به تحلیل و دسته بندی آنها بپردازد. روش تحقیق در این گفتار کتابخانه ای بوده، نتایج به دست آمده، به روش توصیفی و تحلیلی طبقه بندی و ارائه شده اند. صور بیانی مضاعف، گونه‌هایی بسیار کمیاب از صور خیال هستند که در آن، یک صورت بیانی با یک صورت بیانی دیگر و یا با یک آرایة بدیعی ترکیب شده، تشکیل یک صورت بیانی مضاعف را می دهد. بر این اساس، صور بیانی مضاعف به دو دستة کلّی تقسیم می گردد: الف) ترکیب دو صورت بیانی با یکدیگر؛ که خود دو گونه است: 1. ترکیب یک صورت بیانی با همان صورت بیانی؛ مانند: استعاره در استعاره (که به سه گونه تقسیم می‌شود: «استعاره در استعاره» در استعارة مصرّحه؛ « استعاره در استعاره» در استعارة مکنیّه؛ «‌استعاره در استعاره» به صورت ترکیب استعارةمصرّحه با استعارةمکنیّه )، تشبیه در تشبیه، کنایه در کنایه، مجاز در مجاز؛  2. ترکیب یک صورت بیانی با صورت بیانی دیگر؛ مانند: تشبیه بعد از استعاره، استعاره در تشبیه، کنایه در تشبیه و … . ب) ترکیب یک صورت بیانی با یک آرایة بدیعی؛ مانند: استعاره در ایهام، استخدام در استعاره، ایهام در تشبیه و.... نگارنده در این مقاله، پیش از بررسی این تصاویر مضاعف با شواهدی از شعر فارسی، به تحلیل ارزش زیبایی شناختی این گونه تصاویر بر مبنای نظریّات مختلف پرداخته است. این نوشتار، نگرش و دیدی « از گونة دیگر » است به دنیای صور بیانی، که می‌تواند دریچه ای برای کاوش های بعدی در این زمینه باشد.