شیوع بالای هیپوتیروئیدی نوزادان در تهران: نیاز برای ملی نمودن طرح غربالگری کم‌کاری مادرزادی تیروئید

بررسیهای اولیه طرح غربالگری کم‌کاری مادرزادی تیروئید مرکز تحقیقات غدد درون‌ریز، حاکی از عملی بودن(feasibility) طرح در کشور، بدلیل کاهش قابل توجه در میزان فراخوان ناشی از هیپرتیروتروپینمی به دنبال رفع کمبود ید بوده است. در این بررسی میزان بروز هیپوتیروئیدی نوزادان و عملکرد اجرایی طرح در سه سال اول برنامه غربالگری گزارش می‌شود. در خارج از نظام مراقبتهای اولیه بهداشتی (PHC) بیمارستانهای مهدیه، طالقانی، شهدا، لقمان حکیم، طرفه، الغدیر و شهید اکبرآبادی در تهران و در داخل نظام PHC بیمارستان سوم شعبان و مرکز تسهیلات زایمانی آبسرد از شبکه بهداشتی درمانی دماوند، بتدریج تحت پوشش طرح غربالگری قرار گرفتند. خون بند ناف روی کاغذ فیلتر جهت بررسی غلظت TSH گرداوری و به آزمایشگاه مرکزی مرکز تحقیقات غدد ارسال شد. موارد با (mU/L)20 ≥ TSH فراخوان و TSHو T4 وریدی نوزاد و ید ادراری مادر و نوزاد اندازه‌گیری شد. نوزادان با TSHو T4 وریدی غیر طبیعی در 14-7 روزگی (بترتیب بیشتر از mU/L 10 و کمتر از μg/dl 5/6) هیپوتیروئید محسوب شده، در همان روز تحت اسکن تیروئید (99mTc)، رادیوگرافی زانوها و سپس درمان جایگزینی با L-T4 قرار گرفتند. پارامترهای ارزیابی عملکرد طرح، دموگرافیک و دیگر متغیرها نظیرنسبت خانوادگی والدین در ارتباط با موارد هیپوتیروئید مورد بررسی واقع شد. تعداد 16124 نوزاد از نظر غلظت TSH از اسفند 76 لغایت اسفند 79 (37 ماه) مورد ارزیابی قرار گرفتند.90% نمونه‌های مربوط به کل زایمانها ارسال شدند. 2/0% نمونه‌ها غیر قابل قبول بودند. میزان فراخوان 4/1% و میزان بروز بیماری 1 در 950 تولد بدست آمد. زمان سپری شده از تولد تا شروع درمان 5 ± 11 روز بود. میانه ید ادرار مادر و نوزاد به ترتیب μg/dl 3/18 (40-8) و μg/dl 9/38 (45-8/7) بود. از 17 کودک با کم‌کاری تیروئید 12 نفر دارای TSH بیشتر از mu/L100، 2 نفر بین 50 – 100، صفر نفر بین 40 – 50 و سه نفر بین 20 – 40 بودند. در 11 نفر از نوزادان هیپوتیروئید ازدواجهای خانوادگی والدین وجود داشت و در 5 مورد نسبت فامیلی والدین وجود نداشت. با توجه به میزان پوشش دهی طرح، درصد پایین نمونه‌های غیرقابل قبول و میانگین فاصله زمانی تولد تا شروع درمان، عملکرد طرح در دو نظام خارج و داخل PHC مناسب است. پایین بودن میزان فراخوان حاکی از عملی بودن اجرای طرح می باشد. ازدواجهای خانوادگی ممکن است در افزایش بروز بیماری نقش داشته باشد. مناسب و عملی بودن طرح همراه با میزان بالای هیپوتیروئیدی نوزادان تأکیدی بر نیاز به گسترش طرح به مناطق دیگر و ملی نمودن آن است.