شیوع انواع مختلف سوء‌تغذیه انرژی-پروتئین در بیماران همودیالیزی شهر تهران در سال 1387

سابقه و هدف: سوء‌تغذیه انرژی- پروتئین در بیماران همودیالیزی شایع است و تاکنون، مطالعه جامعی در زمینه شیوع سوء‌تغذیه انرژی- پروتئین در ایران از جمله در شهر تهران که دارای بیشترین بیمار همودیالیزی است، صورت نگرفته است. از سوی دیگر، تاکنون، مطالعه‌ای در زمینه شیوع انواع مختلف سوء‌تغذیه انرژی- پروتئین در بیماران همودیالیزی انجام نشده است. مطالعه حاضر به منظور بررسی شیوع سوء‌تغذیه انرژی- پروتئین و انواع مختلف آن در بیماران همودیالیزی شهر تهران در سال 1387 انجام گرفت. مواد و روش‌ها: در این مطالعه مقطعی از 2302 بیمار همودیالیزی بزرگسال واجد شرایط در کلیه بیمارستان‌های تهران 291 بیمار به طور تصادفی با استفاده از نمونه‌گیری سیستماتیک انتخاب شدند. وضعیت تغذیه‌ای بیماران همودیالیزی با استفاده از روش ارزیابی جامع ذهنی (Subjective Global Assessment ) SGA تعیین شد. رژیم غذایی بیماران با استفاده از پرسشنامه یادآمد خوراک چهار روزه (شامل دو روز دیالیز و دو روز غیردیالیز) مورد ارزیابی قرار گرفت. قد و وزن بیماران در پایان اولین جلسه دیالیز تعیین شد. همچنین بعد از 12 تا 14 ساعت ناشتا بودن‌cc 4 خون قبل از دیالیز گرفته شد و غلظت اوره‌، کراتی‌نین‌، آلبومین و (C-Reactive Protein )CRP سرم اندازه‌گیری شد. یافته‌ها‌: شیوع سوء‌تغذیه انرژی- پروتئین خفیف تا متوسط و سوء‌تغذیه شدید در بیماران همودیالیزی شهر تهران بر مبنای شاخص SGA به ترتیب معادل 5/60% و 1% بود. ابتلای بیماران همودیالیزی به انواع سوء‌تغذیه چنین بود: حدود 5/20% بیماران سوء‌تغذیه انرژی- پروتئین نوع I (دریافت ناکافی انرژی یا پروتئین، بدون وجود التهاب)، 5/65% سوء‌تغذیه انرژی- پروتئین نوع IIa (دریافت ناکافی انرژی یا پروتئین‌، همراه با التهاب) و 14% سوء‌تغذیه انرژی- پروتئین نوع IIb (دریافت کافی انرژی و پروتئین‌، همراه با التهاب). وضعیت آن دسته از بیمارانی که بر مبنای شاخص SGA فاقد سوء‌تغذیه انرژی- پروتئین بودند یا به عبارت دیگر وضعیت تغذیه‌ای طبیعی داشتند به این شرح بود: حدود 5/3% وضعیت تغذیه‌ای طبیعی نوع Ia (دریافت کافی انرژی و پروتئین، بدون وجود التهاب)‌، 34% وضعیت تغذیه‌ای طبیعی نوع Ib (دریافت ناکافی انرژی یا پروتئین، بدون وجود التهاب)، 5/55% وضعیت تغذیه‌ای طبیعی نوع IIa (دریافت ناکافی انرژی یا پروتئین، همراه با التهاب) و 7% وضعیت تغذیه‌ای طبیعی نوع IIb (دریافت کافی انرژی و پروتئین، همراه با التهاب). نتیجه گیری: سوء‌تغذیه انرژی- پروتئین در بیماران همودیالیزی شهر تهران به طور قابل توجهی شایع و بیشترین نوع آن سوء‌تغذیه انرژی- پروتئین نوع IIa بود. همچنین، بیماران همودیالیزی که مطابق SGA فاقد سوء‌تغذیه هستند، باید مورد توجه قرار گیرند زیرا در این بیماران، دریافت انرژی یا پروتئین ممکن است ناکافی باشد و التهاب وجود داشته باشد. واژگان کلیدی: ارزیابی جامع ذهنی، سوء‌تغذیه انرژی-پروتئین، التهاب، همودیالیز