شواهدی از بازی نرد در سده های سوم و چهارم هجری در شهر بلقیس اسفراین

شهر بلقیس نام کنونی شهرِِ دوران اسلامی اسفراین از توابع مهم نیشابور است که در مسیر ارتباطی جرجان  نیشابور واقع شده بود. سکونت در شهر بلقیس از صدر اسلام تا اواخر دورۀ صفویه ادامه داشته و توالی باستان­شناسی منحصر به فردی در آن مشاهده می­شود. اولین کاوش­های علمی باستانشناختی در شهر بلقیس در سال ۱۳۸۶ انجام شد و از آن پس کاوش­ها تقریباً به صورت منظم هرساله ادامه یافته است.  طی چند فصل کاوش در شهر بلقیس، علاوه بر کشف آثار معماری، اشیا و یافته­های کوچک فراوانی به دست آمده که هرکدام بیانگر حضور یک هنر، پیشه، صنعت، و... در زمان شکوفایی و رونق این شهر بوده است.  یکی از مهم­ترین یافته­های باستان شناختی از این محوطه که اطلاعاتی در زمینۀ بازی­های فکری رایج در اسفراین به دست می­دهد  یک تاس تختۀ نرد از جنس استخوان است. در این مقاله سعی کرده­ایم علاوه بر معرفی اثر و بافت باستان شناختی آن، تحلیلی مقدماتی از نقوش روی تاس و بافت اجتماعیِ جامعه ای که آن را به کار می­گرفته، ارائه کنیم.