شناسایی و تبیین نقطه اهرمی فرهنگی در مدیریت یادمان‌های دفاع مقدس

راهیان نور یک نوآوری موفق از جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی در موضوع گردشگری است که توانسته با بهره‌گیری از فرهنگ ایثار و شهادت، تأثیر بسزایی در فرهنگ عمومی و نسل جوان کشور بگذارد. در این میان، یادمان‌های راهیان نور هماکنون به عنوان یک مجموعه فرهنگی، نقش حلقه اتصال زنجیره فعالیت‌های فرهنگی را در راستای تأثیرگذاری بر روی مخاطبان راهیان نور ایفا می‌کند. هدف این پژوهش، شناسایی موقعیتی (نقطه اهرمی) است که تغییرات کوچک در مدیریت فرهنگی یادمان، آثار فرهنگی بزرگی را در مخاطبان می‌گذارد. به منظور دستیابی به هدف پژوهش، در سه گام با بهره‌گیری از تحلیل محتوای کمی، تکنیک خط داستان و تجزیه و تحلیل مضمون، یافته‌های تحقیق استخراج و سامان یافت. داده‌های تحقیق در گام اول و دوم به صورت مصاحبه‌هایی نیمه‌ساختاریافته با 70 نفر و در گام سوم با 27 نفر از خبرگان و دست‌اندرکاران راهیان نور گردآوری شده‌اند. نتیجه پژوهش حاضر نشان می‌دهد «فضاسازی در یادمان‌های دفاع مقدس» نقطه اهرمی فرهنگی در مدیریت یادمان‌ها است که با یادآوری دوران دفاع مقدس و القای معانی و محتوا به صورت ناخودآگاه (ادراک غیرمستقیم) از طریق ارتباط با محیط یادمان بیشترین اثر را بر زائران دارد. فضاسازی در یادمان های دفاع مقدس دربردارنده ابعاد اساسی شامل: گویاسازی (بازسازی و حفظ آثار دفاع مقدس)؛ طراحی و ایجاد؛ نشانه‌گذاری و 4- پویایی یادمان (زنده بودن) است که باید در سیاست‌گذاری‌ها و اجرا مدنظر قرار گیرند.