شناسایی الگو‌های باران‌زای غرب ایران

به‌منظور بررسی الگوی روزهای بارشی غرب ایران از آمار روزانه بارش 17 ایستگاه سینوپتیک طی دوره آماری 1992-2012 واقع در استان‌های همدان، کردستان و کرمانشاه استفاده شد. در ادامه مقادیر ارتفاع ژئوپتانسیل تراز 500 هکتوپاسکال برای دوره‌ها استخراج و عوامل و الگو‌های هوا در زمان رخداد بارش فراگیر با اعمال روش‌های تحلیل عاملی و خوشه‌ای در منطقه شناسایی شدند. سپس برای بررسی دقیق‌تر شرایط جوی داده‌های مربوط به فشار تراز دریا، ارتفاع ژئوپتانسیل، سرعت قائم، نم ویژه، مؤلفه مداری و نصف‌النهاری باد از تارنمای مرکز ملی مطالعات و پیش‌بینی محیطی/علوم جو (NCEP/NCAR) اخذ و اقدام به ترسیم نقشه‌های سطوح مختلف جوی شد. خروجی حاصل از انجام تحلیل عاملی بر روی داده‌های ارتفاع ژئوپتانسیل تراز 500 هکتوپاسکال نشان داد یازده عامل در بارش‌های روزانه منطقه دخالت دارند که درمجموع این یازده عامل 91 درصد (عامل اول 60 درصد) از واریانس کل داده‌ها را تبیین می‌نمایند. نتایج نشانگر این بودند که یک الگوی غالب در تراز میانی جو تشکیل‌شده و ناوه عمیق بر روی دریای سیاه و مدیترانه استقرار می‌یابد که تشکیل این سامانه باعث شده تا شمال دریای سرخ نیز هسته چرخندزایی آن کشیده شود و بارش‌های سنگین و فراگیری را برای منطقه به ارمغان بیاورد. از منابع تامین کننده رطوبت در بارش‌های منطقه می‌توان به دریای مدیترانه و خلیج فارس اشاره کرد که بصورت ترکیبی و مستقل عمل می‌کنند. همچنین نتایج نشان داد که بیشترین عامل تاثیرگذار در بارش‌های منطقه نفوذ کم فشار سودانی به مناطق غربی خاورمیانه است.