شبیه‌سازی پاسخ گیاه ریحان به شوری آب آبیاری

مدل‌های‌ ریاضی چندی برای پاسخ گیاهان به شوری وجود دارد که در همۀ آنها شوری عصاره اشباع خاک مبنای واکنش گیاه به شوری محیط ریشه در نظر گرفته می‌شود. چنانچه بتوان از شوری آب آبیاری به جای شوری عصاره ‌اشباع خاک در این مدل‌ها استفاده کرد، گامی مؤثر در راستای کاربردی کردن این مدل‌ها برداشته می‌شود. هدف از این پژوهش، ارزیابی کمّی پاسخ گیاه ریحان به شوری آب آبیاری و برآورد آستانۀ کاهش عملکرد آن و نیز بررسی کارآیی مدل‌های ریاضی موجود برای برآورد عملکرد این گیاه نسبت به‌ شوری آب آبیاری است. بدین منظور، آزمایشی با 13سطح شوری آب شامل شوری‌های 175/1 (تیمار شاهد)، 8/1، 2، 2/2، 5/2، 8/2، 3، 5/3، 4، 5، 6، 8 و 10 دسی‌زیمنس بر متر انجام شد. به منظور کمّی کردن اثر شوری بر عملکرد محصول، از هفت مدل‌ ریاضی استفاده شد. نتایج نشان داد آستانه کاهش عملکرد ریحان نسبت به شوری آب آبیاری 7/1 دسی‌زیمنس بر متر و شیب خط کاهش عملکرد 1/8 درصد بر دسی‌زیمنس بر متر است. مدل ریاضی همایی و همکاران (2002) در شبیه‌سازی تابع کاهش عملکرد ریحان به شوری آب آبیاری دارای دقت بیشتری نسبت به دیگر مدل‌ها بود. به طور کلی، نتایج این پژوهش نشان داد که مدل‌های جذب همایی و همکاران (2002)، ون‌گنوختن و هافمن (1984) و دو مدل آماری استپوهن و همکاران (2005) برای شبیه‌سازی واکنش عملکرد ریحان به شوری آب آبیاری از دقتی مناسب برخوردارند (کمترین مقدار nRME و ME). همچنین، نتایج نشان داد که در شرایطی که آبشویی در حد مناسب اعمال شود، بین نتایج مدل‌ها نسبت به شوری عصاره اشباع و شوری آب آبیاری اختلاف معنی‌داری وجود ندارد.