سیر تحول معناییِ انگارۀ «شاکله»؛ در گستره تفاسیر، دوره پیدایش و کلاسیک

نویسندگان

چکیده مقاله:

چکیده منشأ و عامل اصلی کنش‌های انسانی در زمرۀ مهمترین مسائلی محسوب می‌شود که همیشه دغدغه اندیشمندان بوده است. قرآن کریم نیز در آیۀ 84 سورۀ إسراء، با مقولۀ کلیدیِ شاکله به این مساله اساسی پرداخته است. البته به‌ غیر از انگارۀ «شاکله» در گفتمانِ قرآنی مفاهیمِ مرتبط دیگری نیز وجود دارد. مفاهیمی از قبیلِ: تأثیراتِ مشیت الهی، اختیارات فردی و عوامل اجتماعی، در عملکرد انسان. انگارۀ شاکله، با اهمیت‌ترین واژه در این ارتباط محسوب می‌شود که مفسرین در طول تاریخِ تفسیر، نظراتِ مختلفی را پیرامونِ معنای آن مطرح کرده‌اند. به‌شکل خاص در دو دوره‌ی: پیدایش (دوران پیامبر و ائمه) و کلاسیک (از نیمه دوم قرن سوم تا ششم) شاهدِ تحول و تکاملِ روی‌آوردها به این انگاره هستیم؛ در دورۀ پدایش، عموماً نظرات مفسران مجمَل و بسیط است. امّا هر چه به جلو پیش می‌رویم، به‌شکل خاص در دورۀ کلاسیک، روش‌های مختلفی برای تبیینِ معنای این انگاره و پرده برداشتن از ابهامِ آن اتخاذ شده است. اولین روی‌آورد تبیین، استفاده از روایاتی است که میانِ «شاکله» و «نیت مومن» ارتباط برقرار می‌نمایند. پس آز آن نظریاتِ ترکیبی قابل رصد هستند. همچنین استفاده از پیش فرض‌های کلامی، عرفانی و ادبی نیز برای تبیین معنای شاکله قابل مشاهده هست. بنابراین مشاهدۀ تطور دیدگاه‌ها پیرامون معنای شاکله از یک توسعۀ معنایی در معنای این انگاره خبر می‌دهد.کلید واژه: شاکله، تاریخ انگاره، دورۀ پیدایش تفسیر، دورۀ کلاسیک، مکاتب تفسیری.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

سیر تاریخی پیدایش و تحول برنامه‌ریزی اجتماعی

هدف:  از دیدگاه تاریخی، برنامه‌ریزی اجتماعی به نظریه‌های فلسفه اجتماعی و توسعه علوم اجتماعی در اواخر قرن نوزدهم برمی‌گردد. اما بعد از جنگ جهانی اول بنا به ضرورت‌های زندگی اجتماعی و معضلات نو ظهور جوامع اروپایی الگوهای اولیه برنامه‌ریزی توسعه اجتماعی کمتر به مبانی نظری و نظریه پردازی توجه داشتند و در شرایط نا‌بسامان آن روزگار بیشتر از اصول علوم مهندسی الحام می‌گرفتند. لذادر این مطالعه مهندسی اجت...

متن کامل

سیر تاریخی پیدایش و تحول برنامه ریزی اجتماعی

هدف:  از دیدگاه تاریخی، برنامه ریزی اجتماعی به نظریه های فلسفه اجتماعی و توسعه علوم اجتماعی در اواخر قرن نوزدهم برمی گردد. اما بعد از جنگ جهانی اول بنا به ضرورت های زندگی اجتماعی و معضلات نو ظهور جوامع اروپایی الگوهای اولیه برنامه ریزی توسعه اجتماعی کمتر به مبانی نظری و نظریه پردازی توجه داشتند و در شرایط نا بسامان آن روزگار بیشتر از اصول علوم مهندسی الحام می گرفتند. لذادر این مطالعه مهندسی اجت...

متن کامل

سیر تحول کاشیکاری در آثار معماری دوره صفویه تا امروز

The tile making and the tile work are from valuable arrays related to architecture that the taste, elegance and the skill of our country’s tile makers have carried it to a degree of growth that has motivated the admire of the viewers. The people who have some acquaintance with Iranian Islamic architecture must enjoy the necessary knowledge of artistic values, designs as well as color and glaze ...

متن کامل

بررسی سیر تاریخی تحول نقش نگاره بزکوهی در دوره ساسانیان

    تحقیق حاضر یک تحلیل محتوایی را بر نقش نگاره‌های یافت شده بزکوهی متعلق به دوره زمانی پیش‌ازتاریخ تا ساسانیان ارائه نموده است. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده حضور سبک طبیعت‌گرایی (ناتورالیسم)، گرایش به خارج کردن نقوش از شکل طبیعی و درجه بالایی از استیلیزه و تمایل شدید به‌واقع گرایی در دوره پیش‌ازتاریخ، آغازتاریخی و در دوره تاریخی دیده‌شده است. دیگر یافته نشان از تغییر جایگاه نقش بز از جایگاه رب‌ال...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 15  شماره 4

صفحات  156- 184

تاریخ انتشار 2019-01-21

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023