سیدرضا علیزاده

سیدرضا علیزاده یکی از سرشناس‌ترین روشن‌فکران و معارف‌پروران تاجیک است. او در سال 1887م در ناحیۀ باغ‌شمال سمرقند در خانواده‌ای هنرمند به دنیا آمد، در همین شهر کسب علم کرد، زبان‌های گوناگون (حدود هفت زبان) را آموخت و با مطبوعات ایران و آذربایجان و دیگر ممالک شرق آشنایی پیدا کرد. علیزاده از روزهای نخست تأسیس نشریه‌های معارف‌پرور تاجیک، سمرقند و آیینه، به‌عنوان مسئول بخش تاجیکی ایفای وظیفه می‌کرد و درد فارسی‌زبانان آسیای میانه‌ را به روی صفحه می‌آورد. او بیشتر به مسائل مکتب فارسی‌زبانان توجه نشان می‌داد و در این نشریه‌ها مشکلات این مکتب‌ها را بررسی می‌کرد. تأسیس دولت شورایی که به برابری حقوق همة ملت‌ها و تأسیس مکتب، مطبعه و مطبوعات به زبان ملی تأکید می‌کرد، توجه علیزاده را بیشتر به خود معطوف داشت؛ تا اینکه در سال 1919م به نشر نخستین هفته‌نامة تاجیکی، شعلة انقلاب، مبادرت کرد. هدف اصلی این روزنامه‌نگار عدالت‌پرور هدایت هم‌ملتان به آموختن علم و معارف زمان و اصلاح هرچه سریع‌تر کمبود و نارسایی‌های حیات اجتماعی بود. بیشتر مقاله‌هایی که وی به نگارش درآورده، در راستای تحقق این اهداف است. او همچنین به‌عنوان دبیرمسئول در طبع و نشر نخستین روزنامة عاموی تاجیکی به نام آواز تاجیک (1924) و در تأسیس نشریات دولتی تاجیکستان (1925) فعالانه شرکت داشته است. علیزاده مؤلف کتاب نخستین (الفبای تاجیکی دورة شوروی) و صرف و نحو تاجیکی نیز است.