سلامت محیط زیست از منظر ابو زید بلخی (اندیشمند مسلمان ایرانی قرن سوم وچهارم هجری)

ابوزید بلخی اندیشمند شیعه ایرانی قرون سوم و چهارم هجری، صاحب آراء بکر در حوزه حفظ سلامت محیط زیست، پیشگیری و سلامت جسم و روان، در کتاب نفیس« مصالح الأبدان والأنفس» است. هدف از تدوین این مقاله، تبیین استانداردهای عناصر سه‌گانه محیط زیست سالم از منظر ابوزید بلخی و ارائه مباحث پیشگیرانه و معرفی راه کارهای او در حوزه محیط زیست است. روش این پژوهش توصیفی- تحلیلی با استفاده از شیوه أَسنادی بوده و جامعه این پژوهش علاوه بر منبع اصلی(کتاب مصالح­الابدان و الانفس) منابع مرتبط با  موضوع این پژوهش است. یافته­های پژوهش، حاکی از انطباق دیدگاه این دانشمند در حوزه محیط زیست با مسائل زیست محیطی معاصر است، به­گونه­ای که می توان راه­کارهای مناسبی از آنها برای حل مشکلات زیست محیطی جامعه استخراج نمود. نتایج پژوهش بیانگر آن است که دیدگاه ابوزید بلخی مدافع تقدم پیشگیری بر درمان در حوزه محیط زیست می باشد، وی بر ضرورت توجه به بهره­برداری صحیح از تفاوت های اقلیمی و جغرافیایی به هنگام انتخاب و ساخت مسکن، تاکید می کند. توصیه وی در زمینه انتخاب محل سکونت و شهرسازی، نقاط مرتفع و در معرض بادهای مرغوب بوده و پیشنهاد می­کند، زمانی که سرما و گرما به اوج شدت خود می رسد مردم در مناطق مرتفع که دارای آب و هوای پاک‌تر هستند، سکونت گزینند، تا از عفونت هوا و مضرات بخارها و دودها و ریز‌گردهای متصاعد از زمین در امان باشند. شیوه­های مقابله با  آلودگی هوا ناشی از پدیده وارونگی یکی از موضوعاتی است که بلخی تحت عنوان اسرار فوائد حفظ محیط زیست از آن یاد می کند.