ساخت، پایاسازی و اعتباریابی آزمون هویت ملی و اجتماعی

چکیده:مطالعه حاضر با هدف ساخت، پایاسازی و اعتباریابی آزمون هویت ملی و اجتماعی انجام شده است. در این مطالعه، هویت اجتماعی از 3 هویت قومی، هویت دینی و هویت مدرن تشکیل شده است. ابتدا برای هر خرده آزمون مولفه‌ها و سپس سوالات ذیربط آنها تدوین گردید. به جهت کثرت سوالات، اجرای این پرسشنامه حجیم ممکن نبود. لذا سوالات هویت ملی (90 سوال) و هویت قومی (68 سوال) در یک پرسشنامه 158 سوالی و سوالات هویت دینی (72 سوال) و هویت مدرن (72 سوال) در پرسشنامه دیگری با 144 سوال تنظیم گردید. دو پرسشنامه در اجرای مقدماتی روی دانشجویان دانشگاههای تهران اجرا گردید. بعد از اجرا، با استفاده از روش تحلیل گویه‌ها، از پرسشنامه اول (158 سوالی)، 80 گویه حذف و 78 گویه به عنوان سوال مناسب‌تر باقی‌ماند. از 144 گویه پرسشنامه دوم نیز 81 گویه حذف و 63 گویه باقی ماند. بنابراین از 302 گویه، جمعاً 161 گویه حذف گردید. ضریب آلفای پرسشنامه اول (158 سوالی) بعد از تحلیل سوالات 978/0 می‌باشد. در پرسشنامه دوم (144 سوالی)، ضریب آلفا بعد از حذف گویه‌های نامناسب 957/0 می‌باشد. از جمع بست 78 سوال مناسب پرسشنامه اول و 63 سوال مناسب پرسشنامه دوم، پرسشنامه‌ای 141 گویه‌ای شکل گرفت که ضریب آلفای آن 965/0 می‌باشد. این پرسشنامه در اجرای اصلی روی نمونه‌ای مرکب از 410 دانشجوی شهر تهران به اجرا درآمد. برای تحلیل آزمون، از روش تحلیل عاملی استفاده گردید. برای تحلیل عاملی، از روش روایی سازه استفاده شد.طی فرایند تحلیل عاملی جمعاً 31 عامل شناسایی گردید که 13 عامل آن قابل نام‌گذاری بودند. در خرده آزمون هویت ملی 10 عامل شناسایی شد که 5 عامل آن قابل نام‌گذاری بود. در هویت ملی 9 عامل شناسایی شد که 3 عامل آن قابل نام‌گذاری بود. در هویت دینی 4 عامل شناسایی شد که 2 عامل آن قابل نام‌گذاری بود. در هویت مدرن نیز 8 عامل شناسایی شد که 2 عامل آن معنی‌پذیر بودند.با عنایت به نتایج این پژوهش، می‌توان گفت که پرسشنامه از پایایی و روایی (اعتبار) مناسبی برخوردار است و عوامل به دست آمده از روش تحلیل عاملی می‌توانند هویت ملی و اجتماعی دانشجویان را به گونه مناسب اندازه‌گیری کنند.