ساختار پوسته‌ای زیر شمال غرب زاگرس (منطقه کرمانشاه) با استفاده از توابع گیرنده دورلرز

نویسندگان

  • ایوب کاویانی مرکز تحصیلات تکمیلی علوم پایه، زنجان- استادیار
  • فتانه تقی زاده فرهمند دانشکده علوم دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم- استادیار
  • فروغ صدودی ، مؤسسه تحقیقاتی علوم زمین هلمهولتز، پتسدام- پژوهشگر
  • محمدرضا قیطانچی مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران- استاد
  • نرگس افسری دانشگاه آزاد اسلامی واحد اسلام‌شهر- دانشجوی دکتری
چکیده مقاله:

همان‌طور که می‌دانیم یکی از هدف‌های مهم تحقیقات ژئوفیزیکی، به‌دست آوردن مدل سرعتی مناسب برای پوسته است. با استفاده از وارون‌کردن توابع گیرنده می‌توان به برآورد درستی از ساختار سرعتی موج برشی زیر یک ایستگاه لرزه‌ای دست یافت. در این تحقیق برای مدل‌سازی از روشی که کیند و همکاران (1995) بیان کرده‌اند، استفاده کرده‌ایم. در ابتدا فرض می‌کنیم که پوسته زمین از لایه‌های تخت همگن که روی یک نیم‌فضای همگن قرارگرفته‌اند تشکیل شده است. سپس لرزه‌نگاشت‌های نظری موج تخت برای مدل اولیه محاسبه می‌شود. نگاشت‌های نظری با همان روش نگاشت‌های مشاهده‌ای چرخانده و سپس واهمآمیخت شده‌اند. برای مدل‌سازی ابتدا همه مولفه‌های L و Q توابع گیرنده در هرایستگاه را بعد از فیلترکردن بر انبارش می‌کنیم. عمل وارون‌سازی در پنجره زمانی به طول 35 ثانیه (30 ثانیه بعد از شروع موج P و 5 ثانیه قبل ازآن) که همه تبدیلات پوسته‌ای و بازتاب‌های مربوط به آنها را در برداشته باشد، صورت گرفته است. بهینه پارامترهای مدل با روش سعی و خطا و کمینه‌کردن اختلاف جذر میانگین مربعی بین توابع گیرنده مشاهده‌ای و نظری و همچنین مدل‌های اولیه و نهایی به‌دست می‌آیند. با توجه به وابسته بودن جواب روش وارون‌سازی به مدل اولیه انتخاب شده، برای به‌دست آوردن بهترین مدل سرعتی موج برشی و محاسبه دقیق‌تر عمق موهو از مدل‌های اولیه متفاوتی برای هر ایستگاه استفاده شد. مدل‌های اولیه براساس اطلاعات موجود روی توابع گیرنده و نتایج به‌دست آمده از تحقیقات هاتزفلد و همکاران (2003) و پل و همکاران (2006) انتخاب شد و با روش سعی و خطا، تفاوت توابع گیرنده مشاهده‌ای و محاسبه‌ای را به حداقل رساندیم. در ابتدا از ده‌ها مدل اولیه با در نظرگرفتن لایه‌هایی به ضخامت‌های متفاوت و با ضخامت کل 60 کیلومتر (با توجه به محتوی بسامدی و فیلتر به کار رفته، حداکثر 30 لایه و با ضخامت 2 کیلومتر) در بازه سرعتی 5 تا 7کیلومتر بر ثانیه برای موج P، استفاده شد. از میان همه مدل های اولیه در مرحله اول، مدل‌هایی که مدل‌های نهایی به‌دست آمده از آنها همگرایی قابل قبولی داشتند و خطای جذر میانگین مربعی آنها کمتر از s025ر0 بود، نگه داشتیم. برای به‌دست آوردن بهینه مدل نهایی در مرحله دوم متوسط مدل‌های نهایی به‌دست آمده در مرحله اول که همگرایی خوبی داشتند، مبنا قرار داده شد و با توجه به توابع گیرنده محاسبه شده برای منطقه که دارای دو فاز تبدیلی تا موهومی باشند، مدل‌های متفاوت درحکم ورودی مرحله دوم انتخاب شدند. در این مرحله ضخامت کل 60 کیلومتری در هر مدل ورودی به دو لایه با ضخامت‌های متفاوت در نظر گرفته شد. مدل‌های خروجی که همگرایی خوبی با یکدیگر داشتند و خطای میانگین مربعی آنها کمتر از s05ر0 بود، به‌منزلة مدل‌های نهایی قابل قبول برای مدل سرعتی موج برشی منطقه انتخاب شدند و متوسط آنها را درحکم بهینه مدل برای پوسته زیر هر ایستگاه در نظرگرفتیم. با توجه به توابع گیرنده محاسبه شده برای هر ایستگاه و مدل‌های به دست آمده، مدل نهایی حاصل برای منطقه کرمانشاه، یک مدل دو لایه است. متوسط ضخامت پوسته زیر این منطقه تقریبا 42 کیلومتر است که تشکیل شده از لایه‌ای رسوبی است که ضخامت آن از 9 تا 18 کیلومتر تغییر می‌کند و روی لایه‌ای به‌ضخامت 24 تا 35 کیلومتر قرار گرفته است و با نتایج به دست آمده از دیگر تحقیقات ژئوفیزیکی همخوانی دارد. همچنین متوسط سرعت موج برشی در پوسته منطقه kms-1 69ر3 به‌دست آمد که در زیر ناپیوستگی موهو بهkms-1 8ر4 می‌رسد.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

ساختار پوسته ای زیر شمال غرب زاگرس (منطقه کرمانشاه) با استفاده از توابع گیرنده دورلرز

همان طور که می دانیم یکی از هدف های مهم تحقیقات ژئوفیزیکی، به دست آوردن مدل سرعتی مناسب برای پوسته است. با استفاده از وارون کردن توابع گیرنده می توان به برآورد درستی از ساختار سرعتی موج برشی زیر یک ایستگاه لرزه ای دست یافت. در این تحقیق برای مدل سازی از روشی که کیند و همکاران (1995) بیان کرده اند، استفاده کرده ایم. در ابتدا فرض می کنیم که پوسته زمین از لایه های تخت همگن که روی یک نیم فضای همگن ...

متن کامل

تصویر لرزه‌ای ساختار پوسته شمال غرب زاگرس (کرمانشاه و خرم آباد) با استفاده از امواج دورلرز

کمربند چین‌خورده- راندگی زاگرس در نتیجه برخورد صفحه عربستان با پوسته قاره‌ای ایران مرکزی استو به عنوان یک مثال از یک کمربند جوان برخورد قاره- قاره در نظر گرفته می‌شود. در این مطالعه تحلیل تابع گیرنده P برای تعیین ضخامت پوسته و نسبت Vp/Vs در شمال غرب زاگرس استفاده شده است. به همین منظور از داده‌های زمین‌لرزه‌هایی که توسطایستگاه‌هایلرزه‌نگاری کوتاه دوره و باند ‌پهن سه مؤلفه‌ای شبکه‌های کرمانشاه و...

متن کامل

تغییرات ژرفای موهو و نسبت/VS VP در شمال باختری زاگرس (منطقه کرمانشاه) با استفاده ازتوابع گیرنده دورلرز

مشخص کردن جزئیات پوسته و گوشته بالایی یکی از اهداف مهم مطالعات ژئوفیزیکی است. شکل امواج حجمی دورلرز به  طورگسترده برای استخراج  ساختار پوسته وگوشته بالایی به کار می‌رود. در این مقاله برای استخراج تغییرات ژرفای موهو و نسبت Vp/ Vs در زیر شبکه کرمانشاه که در شمال باختر زاگرس قرار دارد از روش تابع گیرنده دورلرز استفاده شده است. به همین منظور از زمین‌لرزه‌هایی که توسط پنج ایستگاه لرزه‌ای کوتاه دوره ...

متن کامل

تأثیر آنومالی دمایی بر ضخامت منطقه انتقالی گوشته بالایی در شمال غرب زاگرس با استفاده از امواج دورلرز

مطالعه ساختار پوسته و گوشته بالائی برای به دست آوردن مدلی دقیق از ساختار زیرسطحی زمین یکی از اهداف ژئوفیزیکدان‌ها است. در این مطالعه به کمک تحلیل تابع گیرنده P و با استفاده از زمان رسید فاز تبدیلی Ps در ناپیوستگی‌های گوشته بالایی (410 و 660 کیلومتری)، ضخامت منطقه انتقالی گوشته در شمال غرب زاگرس مورد مطالعه قرار گرفت تا وجود احتمالی آنومالی دمایی در منطقه بررسی شود. برای این منظور داده‌های بیش ا...

متن کامل

مطالعه ساختار سنگ‌کره در منطقه برخوردی زاگرس شمالی با استفاده از وارون‌سازی هم‌زمان توابع گیرنده و منحنی‌های پاشش امواج سطحی

مطالعه ساختار سرعتی هر منطقه کمک شایانی به شناخت وضعیت لرزه زمین‌ساختی آن می‌کند. تعیین پارامترهایی چون  ضخامت پوسته و سنگ‌کره، مکان‌یابی دقیق‌ زمین‌لرزه‌ها و پیش‌بینی تحولات آینده زمین‌ساختی هر منطقه در گرو داشتن مدل سرعتی موثق از منطقه است. فلات ایران گستره وسیعی بین دو صفحه عربی و اوراسیا است و دگرشکلی آن ناشی از همگرایی این دو صفحه است. در این میان، کمربند کوهزایی زاگرس یکی از فعال‌ترین و ج...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 35  شماره 4

صفحات  -

تاریخ انتشار 2010-01-21

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023