ریختارشناسی داستان و فراقواعد آن

نویسنده

  • حسین صافی پیرلوحه عضو هیئت علمی پژوهشکده‌ی زبان-شناسی،پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی نویسنده مسئول،
چکیده مقاله:

پی­آیند روایت در همه­ی آثار داستانی تا اندازه­ای قابل پیش­بینی است. کمتر پیش می­آید که خواننده از همان آستانه­ی متن با جهان داستان هم­بوم نشود، و از شرح ماوقع به گمانه­زنی درباره­ی پیش­آمدهای قریب­الوقوع داستان نیفتد. حدود این گمانه­زنی را اما انتظارات برحقی تعیین می­کند که از ریختارشناسی متن روایی در نظر خواننده نقش می­بندد. منظور از ریختارشناسی در این­جا استقرای مضامین متن از سازه­های آن است که با نگاهی پیشینی به فرجام داستان صورت می­گیرد. از این نظر، خوانش داستان را می­توان تابعی از «کارکرد اتوپیایی فهم» در حرکتی معطوف به افق پیشاروی خواننده دانست؛ افقی که خود قبلاً بنابر مفروضات خواننده پیش­پیکربندی شده و دائماً به پشتوانه­ی همین مفروضات بازتولید می­شود. حال، مسئله این است که در پیشرفتی چنین پس­نگر چگونه می­توان کارکرد اتوپیایی فهم را تبیین کرد؟ هدف از مقاله­ی حاضر، تبیین این کارکرد و کاربست مبانی آن در خوانش داستان­های نوین فارسی است.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

پیرنگ و بررسی آن در داستان سیاوش

پیرنگ در ادب داستانی، ساختمان و اسکلت بندی یک داستان است، به طوری که ضمن رعایتِ قصه ( توالی زمانی کارکردها)، بر روابطِ علّی و معلولی نیز استوار باشد. در داستان سیاوش، گرچه با داستانی حماسی رو به رو هستیم؛ وجود مشترکاتِ ساختاری میان این داستان و درام و تراژدی، اپیزود نخستِ این داستان؛ یعنی تا ترک وطن سیاوش را «داستانی دراماتیک» و اپیزود دوم آن را، از ورود به توران تا کشته شدنش، به عنوان «داستانی تراژ...

متن کامل

شیوه های کاربرد داستان در داستان و ریشه های شرقی آن در ادبیات

با بررسی ادبیات ایرانی و آلمانی دیده می شود که چارچوب داستان در داستان‘که روشی شرقی است و از راه ایران به ادبیات اروپایی راه یافته در ایران و اروپا با هدف های مختلفی به کار برده شده است. در اروپا روش داستان در داستان گونة جدیدی در ادبیات داستانی را پدید آورد که در آغاز به عنوان یکی از ویژگیهای گونة ادبی نوول (داستان کوتاه) شناخته شد. (تئوری) نظریة شهباز(سمبل نقطة عطف یا چرخش داستان) که برای نوو...

متن کامل

بررسی «داستان در داستان» در ادبیات ایران و آلمان (با تمرکز بر ریشه‌های شرقی آن)

با توجه و بررسی ادبیات ایران و آلمان مشاهده می شود که چارچوب داستان در داستان که روشی شرقی است و از راه ایران به ادبیات اروپایی راه یافته، در ایران و اروپا با هدف­های مختلفی به کار برده شده است. در اروپا و به­خصوص در آلمان، شیوه به­کارگیری داستان در داستان گونة جدیدی در ادبیات داستانی را پدید آورد که در آغاز به عنوان یکی از ویژگی‌های گونة ادبی نوول (رمان یا داستان) شناخته شد. نظریة شهباز (سمبل ...

متن کامل

نگاهی به داستان و اجزای تشکیل دهنده آن

داستان در میان ملل جهان ‘ سابقه ای طولانی دارد و در مسیر طولانی و پرفراز و نشیب خود ‘ شاهد تحولات ‘ تغییرات ‘ پیشرفتهای زیاد و عمیق و نیز اشکال مختلف بوده است . داستان دارای بافت هندسی و ترکیب خاص و دارای عناصر ویژه ای بود ه و هست بطوری که آن را از سایر اشکال و فنون ادبی متمایز می سازد و در این میان داستان هنری معاصر ‘ علاوه بر دارا بودن عناصر عمومی و مشترک در داستان ‘ دارای عناصر و اجزای خاصی ...

متن کامل

روایت گورانیِ داستان جمشید و مقایسۀ آن با شاهنامۀ فردوسی

شاهنامۀ فردوسی اثری است که سیمای تاریخ و فرهنگ ایران را در خود متجلّی ساخته و به‌ عنوان یک اثر ملّی مورد توجّه قومیّت‌های این مرز و بوم بوده است؛ یکی از این اقوام که همواره به شاهنامه و دیگر آثار حماسی ایرانیان به دیدۀ احترام نگریسته‌اند، کُردها هستند. شاعران کُردزبان، بخش‌هایی از شاهنامه و دیگر آثار حماسی را به کُردی ترجمه و یا بازآفرینی کرده و آن را با توجّه به محیط زندگی خود، به رشتة تحریر درآورد...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 10  شماره 2

صفحات  93- 109

تاریخ انتشار 2019-12-21

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023