روی چوب کردن جرز یا ستون؛ فن درمان بخش های تحتانی عناصر باربر فرسودۀ سازه های سنتی( نمونۀ مطالعه شده: مسجد شیره پزهای اصفهان)

در مناطق مرکزی ایران در میان انواع رطوبت آسیب رسان به بناهای سنتی، رطوبت بالارونده قابل توجه است. این رطوبت به اشکال مختلف در زمین وجود دارد و از طریق سطوح تحتانی اتصال بنا به زمین در آن نفوذ و به سمت بخش های فوقانی حرکت می کند. رطوبت بالارونده بیشترین آسیب را به پی­ها و بخش های تحتانی ستون ها و جرزها وارد کرده و موجبات تخریب تدریجی بنا را فراهم می کند. در شهرهای مرکزی ایران برای درمان عناصر آسیب دیده از رطوبت بالارونده از تکنیک خاصی استفاده می­شده است که مهارت و دانش ارزشمندی را در خود دارد و می تواند کماکان در ابنیۀ تاریخی ای که مشکل مشابهی دارند، به کار گرفته شود. در این مقاله با هدف معرفی و مستندسازی این فنِ مرمتی از طریق روش موردپژوهی با بررسی مرمت ستون آسیب دیده مسجد شیره پزهای اصفهان، به معرفی مرحله بندی شدۀ این فن که روی چوب کردن جرز یا ستون نامیده می شود، پرداخته شده است. اساس این فن بر حذف موقتِ بارهای وارده بر عنصر باربر از طریق عناصر کمکی است که در دو سوی عنصر آسیب دیده مستقر می­شود و پس از آزاد شدن عنصر باربر از بارهای وارده، مرمت آن صورت می گیرد.