رویکرد طبیعتگرایانه و معرفتشناسانة هیوم در خصوص رابطة علیت
نویسنده
چکیده مقاله:
دیدگاه فلسفی هیوم در باب علیت را میتوان با چهار نگرشِ متمایز از هم تحلیل و بررسی کرد: طبیعتگرایانه، شناختشناسانه، معناشناختی، و هستیشناختی. نگرش طبیعتگرایانه به بررسی مبدأ یا منبع چیزهایی که ذهن را اشغال کردهاند و فرایندهای مربوط به آن میپردازد. این نگرش با این پرسشها متمایز میشود: فرایند ذهنیای که با آن معلولها را از علتها استنباط میکنیم چیست؟ منشأ تصور رابطة ضروری چیست؟ نگرش شناختشناسانه به پرسش از چیزهایی که با قاطعیت میتوانند شناخته شوند و اینکه ادعاهای علّی و ادعاها در خصوص آینده چگونه توجیه میشوند میپردازد. نگرش معناشناختی به این مسئله میپردازد که وقتی میگوییم یک چیز علت چیز دیگر است چه منظوری داریم؟ طبیعت و سرشت علیت نیز در نگرش هستیشناختی مورد توجه قرار میگیرد، یعنی چیستی علیت در جهان، مستقل از باورهای ما. دغدغة اصلی هیوم در درجة نخست، طبیعتگرایانه و سپس شناختشناسانه است؛ درحالی که اختلاف نظر مفسران در خصوص نظریة علّی هیوم عمدتاً به حوزههای معناشناختی علت، و هستیشناسی علیت مربوط میشود. بر این اساس هیوم در پی آن است که با شناخت ساختار و عملکرد ذهن انسان و ارائة تحلیلی مبتنیبر طبیعت آدمی، علیت را توجیه کند. عناصری که او از آنها بهره میگیرد عبارتاند از: تداعی، عادت، و باور که همگی از خصایص ذهن آدمی و وابسته به طبیعت بشریاند. هدف این مقاله معرفی و نقد رویکرد طبیعتگرایانه به مسئلة علیت است.
منابع مشابه
رویکرد طبیعت گرایانه و معرفت شناسانة هیوم در خصوص رابطة علیت
دیدگاه فلسفی هیوم در باب علیت را می توان با چهار نگرش متمایز از هم تحلیل و بررسی کرد: طبیعت گرایانه، شناخت شناسانه، معناشناختی، و هستی شناختی. نگرش طبیعت گرایانه به بررسی مبدأ یا منبع چیزهایی که ذهن را اشغال کرده اند و فرایند های مربوط به آن می پردازد. این نگرش با این پرسش ها متمایز می شود: فرایند ذهنی ای که با آن معلول ها را از علت ها استنباط می کنیم چیست؟ منشأ تصور رابطة ضروری چیست؟ نگرش شناخ...
متن کاملبررسی و نقد نظریه هیوم در باب علیت
بحث از «علیت»ازمهمترین مباحثی است که زیربنای بسیاری از دیگر مباحث فلسفه اسلامی را تشکیل میدهد، تا آنجا که انکار آن در حقیقت نفی همة علوم اسلامی است. از سوی دیگر پذیرفتن اصل علیت هم، اختلافات و کشمکشها را در ابعاد و زوایای این قانون در پی داشتهاست، امّا به ندرت موجب انکار اصل علیت شدهاست. یکی از کسانی که در مغرب زمین اصل علیت را به چالش کشیده و در صدد انکار آن برآمدهاست«دیوید هیوم» است. د...
متن کاملبررسی تطبیقی دیدگاههای هیوم، لوئیس، و مکی در باب علیت
علیت یکی از مسائل مهم فلسفی است که تحلیلهای هیوم آن را با چالشها و معضلات زیادی روبرو ساخته و تئورسینهای بسیاری را به نظریهپردازی در این خصوص واداشته است. از جملۀ این نظریهپردازان میتوان به تلاشهای دو فیلسوف تحلیلی، یعنی لوئیس و جی. ال. مکی در این خصوص اشاره کرد که هر دوی آنها اساس و بنیاد نظریۀ خود را بر پایۀ نقد و اصلاح نظریۀ هیوم بنا نمودهاند. نویسنده در این مقاله با یک بررس...
متن کاملارزیابی نظریهٔ دیوید هیوم در خصوص زیبایی و ذوق
«دیوید هیوم» ضمن مطرح ساختن بحث تازه ذوق در مقالهای با عنوان «در باب معیار ذوق»، زیبایی را برخلاف پیشینیان خود، ویژگی و صفتی در شیء ندانست، بلکه آن را احساسی برشمرد که در ذهن مخاطب آن شکل میگیرد. او از این طریق اندیشههای زیبایی شناسانه پس از خود را بهطور اساسی متحول ساخت، بهگونهای که رهیافت ذهنی و نگاه مدرن به زیبایی و زیباییشناسی قوت گرفت و معیارهای کلاسیک و رهیافت عینی بهتدریج رنگ باخ...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 2 شماره 3
صفحات 23- 45
تاریخ انتشار 2012-09-10
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
کلمات کلیدی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023