رویکرد شهروندان تهرانی نسبت به متکدیان

تکدی‌گری یکی از آشکارترین نمادهای طرد اجتماعی در جامعه مدرن است که همواره عوامل مختلف دولت، مردم و متکدیان در تولید و بازتولید آن نقش دارند. در این تحقیق، بنا به نقش شهروندان در این امر، به بررسی رویکرد شهروندان تهرانی نسبت به فعل تکدی و سنخ متکدیان در سه بُعد نگرش، گرایش و کنش پرداخته شد. مطالعه حاضر با روش پیمایش و ابزار پرسش‌نامه در بین 600 نفر از شهروندان مرد و زن 15 تا 65 ساله در شهر تهران انجام گرفته است که با روش‌های نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای، تصادفی نظام‌مند و ساده انتخاب شده بودند،. یافته‌ها نشان داد که از حیث کمک شهروندان به متکدیان، چهار سنخ از شهروندان تهرانی شامل دستگیری‌کننده قهار، دستگیری‌کننده معمولی، دستگیری‌کننده خنثی و بی‌توجه، و غیردستگیری‌کننده قابل‌شناسایی‌اند که اکثریت نسبی شهروندان جزو دستگیری‌کننده معمولی هستند. همچنین، بین نگرش به کنش تکدی، گرایش به کمک به متکدی، اعتقاد به شیوع فقر در سطح جامعه، اعتقاد به نقش مردم در گسترش تکدی و احساس تکلیف نسبت به کمک به متکدی با کمک شهروندان به متکدی رابطه وجود دارد. یافته‌ها دلالت بر آن دارند که جریان کلی نگرش شهروندان تهرانی نسبت به کنش تکدی منفی است و آن را فعلی غیراخلاقی، غیرحرفه‌ای، ریشه در دلایل فردی، فاقد آثار مثبت برای کمک‌کنندگان به متکدی و... می‌دانند، اما رویکرد بخشی از شهروندان تهرانی نسبت به متکدیان پارادوکسیکال است. این گروه اخیر در‌عین‌حال که باور دارند کمک به متکدیان باعث گسترش و تعمیق آن در جامعه شده و در نهایت به فرد و جامعه آسیب می‌زند، اما همچنان معتقدند که متکدیان افرادی نیازمند ترحم و کمک‌اند و کمک به آنان یک تکلیف انسانی و مذهبی و در نتیجه امری واجب است.