رویکرد تحلیل فضایی در روند توسعه آموزش عالی

هدف از این پژوهش تحلیل فضایی روند توسعه برخی از شاخصهای (درونداد و برونداد) نظام آموزش­عالی طی سالهای 89-1384 (برنامه چهارم توسعه) بود. روش پژوهش توصیفی ـ تحلیلی بود که با استفاده از ضریب آنتروپی و چارکها، روند تحولات شاخصهای آموزش­عالی در 31 استان کشور واکاوی و با بهره­گیری از سیستم اطلاعات جغرافیایی مدل فضایی تحلیل و به تصویر کشیده شد. نتایج تحقیق نشان داد که در بازۀ زمانی 89-1384 آموزش­عالی کشور با رشد کمّی بسیار خوبی مواجه بوده است، اما تحلیل پراکنش فضایی شاخصها در استانهای کشور روشن کرد که به­دلیل اهداف کمّی تعیین شده غیر واقع­بینانه و نادیده گرفتن اصول برنامه­ریزی منطقه­ای ‌در بیش از 60 درصد از استانهای کشور، شاخصهای مورد بررسی از توزیع متوازن برخوردار نبوده و بسیاری از شاخصهای تعیین شده در برنامه فقط در استانهای برخوردارکشور تحقق یافته یا به اهداف کمّی برنامه تعیین شده نزدیک شده­اند. بدین ترتیب، علی­رغم تأکید سیاستگذاران مبنی بر عدم برنامه­ریزیهای تمرکزگرا و بخشی، توزیع نامناسب امکانات آموزش­عالی در بین مناطق جغرافیایی کشور سبب شده است تا دستیابی به سیاستهای عدالت محور آموزشی با چالشهای جدی مواجه باشد. از این رو، پیشنهاد می­شود برنامه­ریزان آموزش­عالی بیش از پیش به برنامه­ریزیهای آمایشی و تحلیلهای فضایی به­منظور شناسایی نابرابریها و میزان عدم تعادلها در بین مناطق کشور توجه کنند.