رویکرد به ارزیابی اثرات بهداشتی در ایران (پیوست سلامت) و چالش‌های این رویکرد

دریافت: 96/1/19   پذیرش: 96/3/21 چکیده مقدمه: ارزیابی اثرات بهداشتی به تصمیم‌گیران کمک می‌کند تا تأثیر پروژه‌ها، برنامه‌ها و سیاست‌های پیشنهادی را بر سلامت پیش‌بینی نمایند. برنامه پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران، انجام ارزیابی اثرات بهداشتی را تحت عنوان پیوست سلامت برای طرح‌های توسعه‌ای لازم دانسته است. اما رویکرد کشور ما نسبت به ارزیابی اثرات بهداشتی چیست و این رویکرد با چه چالش‌هایی روبه‌رو است؟ روش کار: برای انجام این مطالعه، ما داده‌های یک مطالعه کیفی را که با استفاده از مصاحبه نیمه‌ساختار یافته با مطلعین کلیدی انجام شده بود مورد استفاده قرار دادیم. داده‌ها به صورت دستی و با روش تحلیل محتوی موضوعی، تحلیل شد. یافته‌ها: کُدهای به‌دست‌ آمده در ذیل دو تم اصلی «رویکرد به ارزیابی اثرات بهداشتی» و «چالش‌های پیش روی این رویکرد» قرار گرفت. بعضی از زیر طبقات نظیر واگذاری تدوین استانداردهای ملی پیوست سلامت به مرکز سلامت محیط و کار، تأکید بر عوامل زیست محیطی، مخالفت با ادغام این ارزیابی با ارزیابی اثرات زیست محیطی و مخالفت با مشارکت مستقیم مردم، قابل تأمل هستند. نتیجه‌گیری: رویکرد فعلی متولیان ارزیابی اثرات بهداشتی یک رویکرد بهداشت محیطی است. این رویکرد با توجه به چالش‌های پیش روی آن در ایران و نیز به استناد تجربیات سایر کشورها می‌تواند مانع توسعه ارزیابی اثرات بهداشتی به برنامه‌ها و سیاست‌ها شده و نقش این ابزار را در دستیابی به سیاست‌گذاری عمومی سلامت‌نگر و کنترل عوامل اجتماعی تعیین‌کننده سلامت محدود کند. گل‌واژگان: ارزیابی اثرات بهداشتی، پیوست سلامت، برنامه پنجم توسعه، سیاست‌گذاری عمومی سلامت‌محور