روند رسیدگی جنسی ماهی بالغ شاه کولی دریای خزر (Alburnus chalcoides (Güldenstädt, 1772 مهاجر به تالاب انزلی

شاه کولی A.chalcoides از جمله مهمترین ماهیان استخوانی دریای خزر است که به منظور تولید مثل به تالاب انزلی مهاجرت می نماید. تحقیق حاضر، جهت مطالعه بیولوژی تولید مثل مولد نرشاه کولی مهاجر به تالاب انزلی از اسفند 1392 لغایت خرداد 1393 انجام شد. تصاویر میکروسکوپی بافت شناسی بیضه و میزان هورمون های استروئیدی جنسی 16 عدد ماهی نر بالغ بررسی شد. نتایج تصاویر بافت شناسی نشان داد که بیضه ماهی از نوع لوبولار می باشد و ماهیان مرحله قبل از اسپرم ریزی در ابتدای مرحله اسپرم ریزی فعال قرار داشتند. در نمونه های بافتی علاوه بر مشاهده اسپرماتوگونیای اسپرماتوسیتی (SG)، مراحل مختلف اسپرماتوژنز (Sc, St, Sz) نیز، به صورت اندک قابل مشاهده بود. در حالی­که مراحل ابتدایی اسپرماتوژنز (Sc1, Sc2) و اسپرماتوگونی در ماهیان در­حال اسپرم ریزی، وجود نداشت و لومن پر از اسپرماتوزوآ بود که نشان دهنده مرحله انتهایی اسپرم ریزی فعال می باشد. میزان هورمون تستوسترون در ماهیان در حال اسپرم ریزی ng/ml 12/13±0/68 بوده و مقدار آن در ماهیان مرحله قبل از اسپرم ریزی ‏ 8/77±0/55 ng/ml بود. غلظت هورمون 17 بتا-استرادیول در مولدین درطی دوره اسپرم ریزی افزایش یافته و مقدار آن در مرحله قبل از اسپرم ریزی و ماهیان درحال اسپرم ریزی به ترتیب ng/ml 2/27±0/44 و ng/ml 2/87±0/33 اندازه گیری شد. هورمون پروژسترون درطی دوره اسپرم ریزی در هر دو مرحله دارای غلظت کمی بود، اما در مرحله درحال اسپرم ریزی مقداری افزایش یافت. با توجه به ­بالا بودن مقدار هورمون تستوسترون در زمان اسپرم ریزی و با مقایسه سایر گزارشات مرتبط، احتمالاً در شاه کولی نر نقش فیزیولوژیک تستوسترون بیشتر در اسپرم ریزی است تا در اسپرماتوزوآ و می تواند شاخص خوبی برای مرحله اسپرم ریزی فعال باشد.