روند تغییرات حفاظت‌کننده‏‌های اسمزی و پارامترهای فیزیولوژی سه گونه اکالیپتوس در پاسخ به تنش سرب

پژوهش پیش‏رو به‌منظور بررسی تغییرات بیوشیمیایی و فیزیولوژیکی نونهال‏های سه گونه اکالیپتوس (Eucalyptus camaldulensis Dehnh.، E. microtheca F. Muell و E. occidentalis Endl.) در پاسخ به سمیت سرب انجام شد. بذرها در گلدان‏های حاوی سنگریزه کشت شدند و توسط محلول‏ غذایی آبیاری شدند. پس از گذشت 10 هفته، نونهال‏های اکالیپتوس در معرض تیمارهای نیترات سرب (صفر، 50، 100 و 200 میلی‌مولار) به ‌مدت 10 ماه قرار گرفتند و پس از آن با استفاده از دستگاه ICP-OES غلظت سرب در اندام‏های ریشه، ساقه و برگ نونهال‏ها اندازه‌گیری شد. روند انباشت سرب در برگ به‌صورت E. camaldulensis > E. microtheca <  E. occidentalis بود. غلظت سرب در بافت ریشه بیشتر از برگ و ساقه بود و در اغلب موارد در بافت ساقه نیز کمتر از برگ بود. در هر سه گونه با افزایش غلظت سرب، غلظت این عنصر در بافت‏های گیاه نیز افزایش یافت. با افزایش غلظت سرب، در هر سه گونه محتوای پرولین و قندهای محلول افزایش یافت و در مقابل محتوای رنگیزه‏ها، محتوای نسبی آب برگ و سطح ویژه برگ کاهش یافت. این نتایج بیان‌گر آن بود که اکالیپتوس دارای مکانیسم‏های مؤثر در برابر سمیت سرب ازجمله تجمع حفاظت‌کننده‏های اسمزی بود. در میان سه گونه مورد بررسی، بیشترین غلظت سرب تجمع‌یافته در برگ و ساقه E. occidentalis مشاهده شد که به‌ترتیب 2/38 و 1/82 برابر غلظت سرب تجمع‌یافته در برگ E.camaldulensis و E. microtheca بود، اگرچه حداقل مقدار شاخص تحمل تنش (0/76) در E. occidentalis مشاهده شد. در کل، با توجه به نتایج به‌دست‌آمده می‏توان اکالیپتوس را به‌عنوان یک گونه مقاوم به فلز سنگین سرب برای گیاه‌پالایی خاک‏‌های آلوده به سرب درنظر گرفت.