روش‌ نقد بلاغی فروزانفر در سخن‌وسخنوران

سخن‌وسخنوران یکی از اثرگذارترین پژوهش‌های ادبی معاصر در حوزۀ تاریخ ‌ادبیات و نقد ادبی، تألیفِ بدیع‌الزمان فروزانفر از استادان و محققان نسل اول دانشگاه تهران است. پژوهش‌های او در حوزه‌های تاریخ‌ادبیات، نقد ادبی، عرفان‌ و تصحیح متون منجر به بنا نهادن سنت‌‌های تحقیقی و انتقادی در میان دانشگاهیان شده که اعتبار آن تاکنون برجا مانده است. فروزانفر در سخن‌وسخنوران در ادامۀ سنّت تذکره‌نویسی فارسی، نه‌تنها با رویکردی علمی‌ـ‌تحقیقی به شرح احوال شعرا با استناد به شواهد متقن پرداخته، بلکه در زمینۀ نقد ادبی نیز با تکیه بر دانش انتقادی و مبانی نظری بلاغت اسلامی و ایرانی، به نقد بلاغی شعر فارسی به‌گونه‌ای روشمند و یکپارچه پرداخته است. این پژوهش قصد دارد با هدف بازخوانی سخن‌وسخنوران، با حرکت از روساخت به‌سوی ژرف‌ساخت متن، آن الگوی نظری را که نقد شعر برمبنای آن انجام گرفته استنباط، استخراج، طبقه‌بندی و تبیین کند. مؤلف سخن‌وسخنوران توانسته است، خلاقانه، عصارۀ دانش بلاغت قدما را با یک صورت‌بندیِ جدید و ساختاری متن‌محور، منسجم و علمی از مبانی نظری به روش‌های عملی و کاربردی نقد تبدیل کند؛ روشی برخاسته از اقتضائات زبان و ادب فارسی، که بر جریان نقد بلاغی در آثار منتقدان دانشگاهی تأثیرگذار بوده است.