روش دکارت: ریاضی یا هندسی؟
نویسنده
چکیده مقاله:
رنه دکارت در آثارش از تأثیری که علم ریاضی بر ذهن وی داشته سخن گفته است. او که در زمره پایه‌گذاران علم جبر و هندسه تحلیلی است، معتقد بود «تنها معرفت ریاضی است که می‌توان بر آن نام معرفت نهاد». با وجود این، پرسش این است که چرا بعضی مفسران، و نیز در اغلب منابع فارسی، روش دکارتْ روش «هندسی» معرفی می‌شود، در‌حالی‌که بیشتر محققان بر روش ریاضیِ دکارت تأکید کردهاند؟ او زمینه را برای بیان فیزیکِ ریاضی فراهم کرده است. از نظر دکارت خصوصیاتی مانند نقطه، بُعد و امتداد در هندسه، ذاتیِ مادّه است. به نظر نگارنده، تأکید بر روش هندسی و اصالت هندسه به‌معنای قبول اصالت جوهر مادی و ماده‌گرایی در دکارت است و چنین دیدگاهی با فکر دکارتی مغایرت دارد، چون او افزون بر جوهر مادی، به دو جوهر نفس و خدا نیز قائل بوده است. در فلسفه او، منشأ ریاضیات عقل و عقلانیت است و به دلیل همین نشئت‌گرفتن عقلانی است که برهان‌های ریاضی، یقینی و واضح‌اند. البته در اینجا مقصود از ریاضیات در روش ریاضی، ریاضیات عمومی و متداول نیست، بلکه ریاضیاتی است که از زمان ارسطو به «ریاضیات محض» و «ریاضیات کاربردی» تقسیم شده است. مقاله در صدد یافتن پاسخی به پرسش‌های زیر است: فرق روش هندسی و روش ریاضی در چیست؟ وضوح، تمایز و یقین در کدام‌یک از این دو بیشتر است؟ از نظر دکارت کدام مسائل با روش ریاضی قابل حل‌اند و چه مسائلی با روش هندسی؟
منابع مشابه
تناهی ابعاد، مسأله‌ای هندسی یا طبیعی؟
حکیمان مسأل? تناهی ابعاد را در مبحث «سماع طبیعی» از علم طبیعیات بررسی کردهاند. اما از آنجا که تناهی و عدم آن از عوارض ذاتی مقدار است که موضوع علم هندسه است، ظاهراً مسأل? تناهی ابعاد باید از مسائل علم هندسه باشد. با توجه به آنکه حکیمان در کتاب‌های «سماع طبیعی» از این بحث با عنوان تناهی اجسام نام می‌برند و لفظ جسم میان دو معنای جسم طبیعی و تعلیمی مشترک است، می‌توان گفت که در علم طبیعی از تناهی ج...
متن کاملاتحاد یا تمایز جوهری ذهن و بدن در مابعدالطبیعه دکارت
در مابعدالطبیعه دکارت در جهان مخلوقات تنها دو نوع جوهر وجود دارند که از اساس با یکدیگر متفاوتند؛ این دو عبارتند از: جوهر "اندیشنده " و جوهر "ممتد" یا نفس و ماده. نزد دکارت نه تنها باید نفس انسانی را از نفوس حیوانات جدا کرد، بلکه باید آنها را دارای دو حیطه متفاوت اندیشه و حرکات مادی دانست. نفس در فلسفه دکارت معادل ذهن است و جوهری اندیشنده به شمار می‌رود و همین جوهر غیر مادی، اصل انسان تلقی می‌شو...
متن کاملارائه روش توسعه مدل زوال هندسی خطوط ریلی: رگرسیون یا زنجیره مارکوف
امروزه مزایای استفاده از سیستم حمل و نقل ریلی مانند ایمنی، ظرفیت جابجایی بالا و کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی موجب گسترش روزافزون آن گردیده است. به منظور ایجاد اطمینان از عملکرد مناسب این سیستم، برنامه‌ریزی عملیات نگهداری و تعمیرات خطوط ریلی امری اجتناب‌ناپذیر است. یکی از ملزومات اصلی این نوع برنامه‌ریزی توسعه مدل زوال خطوط ریلی است که به کمک آن می‌توان فهمید چه زمانی وضعیت خطوط ریلی از حداقل قابل...
متن کاملروش هندسی برای تعیین ژئوئید
همان طور که می دانید، ارتفاع ژئوئید یکی از پارامترهای مهم در فیزیکال ژئودزی می باشد، که یکی از کاربردهای اساسی آن تعیین بهترین بیضوی مرجع (رفرانس) است، برای تعیین ژئوئید از روش های مختلف ماهواره ای، هندسی و فیزیکی استفاده می شود که مقاله فوق یکی از روش های تعیین هندسی ژئوئید می باشد.
متن کاملتناهی ابعاد، مسأله ای هندسی یا طبیعی؟
حکیمان مسأل? تناهی ابعاد را در مبحث «سماع طبیعی» از علم طبیعیات بررسی کرده اند. اما از آنجا که تناهی و عدم آن از عوارض ذاتی مقدار است که موضوع علم هندسه است، ظاهراً مسأل? تناهی ابعاد باید از مسائل علم هندسه باشد. با توجه به آنکه حکیمان در کتاب های «سماع طبیعی» از این بحث با عنوان تناهی اجسام نام می برند و لفظ جسم میان دو معنای جسم طبیعی و تعلیمی مشترک است، می توان گفت که در علم طبیعی از تناهی جس...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 22 شماره 87
صفحات 128- 156
تاریخ انتشار 2017-09-23
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023