روش‌شناسی دریافت حقایق عرفانی نزد ابن‌عربی و صدرالمتألهین

در نوشتار حاضر، نخست به تأثیر شگفت‌آور ابن عربی بر صدرالمتألهین اشاره شده که در موضوعات حکمی و عرفانی ابداعی خود به سخن او استشهاد شده است. بررسی آثار عمدۀ صدرالمتألهین، مانند اسفار، مفاتیح الغیب، الشواهد الربوبیة و نیز نگاهی به فتوحات مکیة و فصوص الحکم ابن عربی نشان می‌دهد که هر دو در حل مسائل پیچیده، از کشف و شهود سخن گفته و مندرجات آثار خود را الهام غیبی و خود را مأمور اظهار آنها برشمرده‌اند. ابن عربی در اغلب آثار خود، از یک‌سو مطابق با معیارها و میزان‌های منطقی متداول می‌اندیشد، اما از سوی دیگر، کشف و شهود را اصیل‌ترین معیار و محک آگاهی و شناخت می‌شمارد. صدرالمتألهین نیز بر این باور است که برای دریافت الهامات غیبی، فرد می‌بایست افزون بر سلامت فطرت، شرح صدر، تیزهوشی و سرعت فهم همراه ذوق کشفی، مشمول عنایت الهی قرار گیرد و نوری از جانب خداوند تابیده شود تا او را همچون چراغی، فروزان سازد.