ردّ پای یکی از مشایخ تبریز در بوستانِ سعدی

در هیچ یک از شرح‌­هایی که بر بوستان نوشته شده، به فردِ مورد نظرِ سعدی در بیتِ: عزیزی در اقصای تبریز بود   که همواره بیدار و شب‌خیز بود اشاره‌­ای نشده است. بنا بر قرائن موجود، نخستین بار مؤلّفِ روضات الجنان و جنّات الجنان، به نقل از استادش بدرالدین احمد لاله­‌ای فردِ مورد اشارۀ سعدی را، شیخ ابوبکر بن اسماعیل سلّه‌­باف تبریزی،عارف گمنام اواخرِ سدۀ ششم و اوایل سدۀ هفتم هجری و استاد شمس تبریزی معرفی کرده است. دربارۀ این شیخ ابوبکر سلّه‌­باف، جز یکی دو مورد اطلاعات پراکنده، دانسته‌­ای در دست نیست. منبع عمدۀ این اطلاعات اندک نیز، مقالات شمس و مناقب العارفین است. البته با وجود این‌که استاد فروزانفر، در حاشیۀ زندگی‌نامۀ مولوی، متذکّر اشارۀ فریدون سپهسالار به نام شیخ ابوبکر شده‌اند، در رسالۀ سپهسالار، نامی از شیخ ابوبکر به میان نیامده است. نگارندگان در این مقاله، ابتدا ردّ پای شیخ ابوبکر سلّه‌­باف را در متون آن عصر بررسی کرده‌اند و در ادامه، با تطبیق حالاتِ عرفانی شیخ ابوبکر با حکایت بوستان، و بررسی شواهدی دیگر، به این نتیجه رسیده‌­ا‌ند که «عزیز» موردِ اشارۀ سعدی، همین شیخ ابوبکر سلّه­‌باف است که ظاهراً شیخ در بازگشت از سفر مکّه به تبریز با او دیدار کرده است.