ذات خدا و تمایز صفات او در فلسفۀ اسپینوزا
نویسندگان
چکیده مقاله:
اسپینوزا خدا را تنها جوهری میداند که وجود دارد و همه چیز تجلی اوست. از نظر او خدا بهواسطۀ صفاتش که از حیث ذات و عدد نامتناهی و با ذات او متحدند، در عوالم نامتناهی تجلی میکند و البته در این عالم با دو صفت فکر و بعد تجلی کرده است. تصور اسپینوزا از خدا چندان شفاف نیست و شارحان فلسفۀ او را به چالش انداخته است؛ چنانکه پارهای او را دئیست، پارهای ملحد و پارهای همهخداانگار دانستهاند. این تفاسیر متعارض، تحلیل تلقی او از خدا را ضرورت میبخشد. در خصوص نسبت میان ذات و صفات خدا و در تفسیر تعریف 2 از بخش 2 اخلاق «2d2»، دو نظریۀ مهم وجود دارد: یکی نظریۀ مجموعه که بر طبق آن ذات خداوند مجموعهای از صفات متمایز است و دیگری نظریۀ کلیت که بر اساس آن، ذات خداوند عین کلیت صفات غیرمنفصل خواهد بود. در این مقاله تفاسیر متفاوت در باب تصور اسپینوزا از خدا و تمایز میان ذات و صفات او بررسی شده است.
منابع مشابه
تخیل در فلسفۀ اسپینوزا
نظر رایج دربارۀ اسپینوزا آن است که او فیلسوف عقلگرایی است که تخیل را پایینترین مرتبۀ معرفت دانسته و جایگاهی درخور التفات برای تخیل قائل نبوده است. این مقاله با تحلیل دو محصول مهم تخیل اسپینوزا، یعنی مفاهیم توهمیانسان آزاد و حکومت مردمسالاری نشان میدهد، اخذ چنین دیدگاهی در باب جایگاه تخیل در نظر اسپینوزا روا نیست، چرا که اسپینوزا با بکارگیری قوۀ تخیل این دو مفهوم را خلق میکند تا برای فرد ا...
متن کاملخدا در فلسفۀ دکارت
چکیده امروزه دکارت بهغلط یک فیلسوف سکولار شناخته میشود. ما در این مقاله برآنیم نشان دهیم که در نظام فلسفی او، خداوند از جایگاه والایی برخوردار است و مبنای آن نظام را تشکیلمیدهد. خداوند در نظام فلسفی دکارت نهتنها مبنای مابعدالطبیعه، بلکه مبنای علم و اخلاق است. در فلسفۀ دکارت، قدرت و علم الهی منشأ هر واقعیتی است؛ منشأ هرآنچه وجود دارد و نیز منشأ شناخت بشری از هرآنچه وجود دارد. خداوند نهتنها...
متن کاملدین و خدا در فلسفۀ نقادی کانت
چهارچوب نظری فلسفة نقادی کانت ریشه در تحولات قرن هجدهم و دورة موسوم به روشنگری و منورالفکری اروپا دارد؛ رهیافتهای دینپژوهی، از جمله باور به خداوند یا علت اولی، نزد او نیز متأثر از همان فضاست. پرسش از اعتبار و دامنة شمول معرفت مابعدالطبیعی و مهمتر از آن مبادی تکوین چنین معرفتی از دغدغههای معرفتشناختی کانت است که درست زمانی مطرح میشود که سخن و پرسش از «امکان مابعدالطبیعه» به میان می...
متن کاملتمایز احاطی در اندیشهی صائن الدین ابن ترکه و اسپینوزا
ارتباط میان خداوند و مخلوقات، هم در عرفان اسلامی و هم در سنت دینی و الهیاتیِ غربی، همواره مورد توجه اندیشمندان بوده است. اساساً عرفا برای تبیین امکان برقراری ارتباط با خداوند و در عین حال، حفظ تعالی او نسبت به مخلوقات، به این بحث توجه جدی داشتهاند. صائن الدین ابن ترکه، از عرفای بنام قرن هشتم و نهم هجری و از شارحان برجستهی عرفانِ ابن عربی، با مطرح کردن بحث کیفیت ارتباط خداوند با مخلوقات، در قالب ...
متن کاملتعریف، عینیت و تعداد صفات جوهر الهی در اندیشۀ اسپینوزا
مسئلۀ صفات خداوند هم در حوزۀ مباحث الهیاتی (کلامی) و هم فلسفی، اهمیت ویژهای دارد و میتوان از جهات مختلف معناشناختی، معرفتشناختی و هستیشناختی در خصوص آن به بحث نشست. اسپینوزا فیلسوف عقلگرای سدۀ هفدهم که متافیزیک خود را مبتنی بر تصور خدا بهعنوان علت اولی و تنها جوهر موجود میسازد، تصور تام خدا را به تصور صفات خداوند منوط میداند و از این مجرا به بحثهای مختلفی در این زمینه میپردازد. در این...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 13 شماره 1
صفحات 1- 22
تاریخ انتشار 2016-03-20
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023