دیدگاه بهره‌برداران روستایی نسبت به تأثیر طرح‌های مرتعداری بر دانش آن‏ ها پیرامون حفاظت از مراتع در شهرستان ماهنشان استان زنجان

طرح‌های مدیریت پایدار منابع طبیعی می‌توانند اثرات مختلفی بر ظرفیت‌سازی خانوارهای بهره‌بردار از منابع طبیعی داشته باشند. با توجه به اهمیت حفاظت، بهره‌برداری و احیای آگاهانه از مراتع، لازم است تأثیر طرح‌های مرتعداری بر دانش و نگرش بهره‌برداران شناخته شود. پژوهش حاضر با هدف بررسی دیدگاه بهره‌برداران درباره تأثیر طرح‌های مرتعداری بر دانش آن‌ها درباره اقدامات حفاظت از مراتع با استفاده از یک روش ‌شناسی پیمایش مقطعی انجام شده است. داده‌ ها با استفاده از تحلیل اسناد، گروه‌ های متمرکز، مصاحبه‌ های نیمه ساختاریافته و مصاحبه‌ های ساختاریافته از طریق پرسشنامه از نمونه ‌ای تصادفی متشکل از 204 بهره ‌بردار روستایی در شهرستان ماهنشان واقع در استان زنجان در روستاهایی که طرح ‌های مرتعداری در آن ‌ها اجرا شده بود و یا در حال اجرا بود، جمع ‌آوری گردید. بهره ‌برداران اجرای این طرح ‌ها را در افزایش دانش در زمینه‏ ی اهمیت و روش‌های احیای مراتع همچون اقدامات بیولوژیک و مدیریت چرای مراتع مؤثر دانستند. دیدگاه‌های دامداران در مورد اثر طرح‌ها بر دانش آن‌ها تحت تأثیر مستقیم و غیر مستقیم متغیرهای: میزان مشارکت دامداران در طرح‌ه ای مرتعداری، دریافت اطلاعات از رسانه‌های میان فردی و انبوهی، انجام اقدامات احیای مراتع، انجام اقدامات تنوع سازی معیشت، سطح اراضی زراعی، عضویت در تشکل‌های اجتماعی و سن است. درصورتی که اجرای طرح‌های مرتعداری همراه با اقدامات ترویجی جهت ارائه اطلاعات از طریق رسانه‌های انبوهی و میان فردی صورت گیرد و جامعه مشارکت فعالی در این طرح‌ها داشته باشد، می‌توان انتظار داشت که بستری مناسب برای یادگیری، بهبود دانش و عمل بهره‌برداران روستایی در مورد مدیریت پایدار مراتع فراهم شود.