دیدگاه بهره‌برداران در مورد تأثیر طرح‌های مرتع‌داری بر متنوع‌‌‌‌‌‌سازی راهبردهای معیشت خانوارهای روستایی در شهرستان ماهنشان

بهره‌‌‌‌‌‌برداری پایدار از منابع طبیعی نقش مهمی در تأمین رفاه و معیشت جوامع روستایی دارد. امروزه بهره‌‌‌‌‌‌برداری بی‌رویه از منابع طبیعی موجب شده است که سیاست‌گذاران تمهیداتی را در جهت مدیریت پایدار آنها اتخاذ کنند که پیامدهایی در ابعاد مختلف معیشت بهره‌‌‌‌‌‌برداران از جمله راهبردهای معیشت خواهد داشت. هدف پژوهش حاضر بررسی دیدگاه بهره‌‌‌‌‌‌برداران درخصوص تأثیر طرح‌‌‌‌‌‌های مرتع‌داری بر راهبردهای معیشت خانوارهای روستایی در شهرستان ماهنشان با استفاده از روش‌شناسی پیمایشی است. با کمک روش نمونه‌‌‌‌‌‌گیری تصادفی، 204 خانوار از 1280 خانوار بهره‌‌‌‌‌‌بردار انتخاب شدند. داده‌‌‌‌‌‌ها با استفاده از پرسشنامه‌‌‌‌‌‌ای که روایی آن از طریق پانلی از متخصصان دانشگاهی و اجرایی و پایایی آن از طریق مطالعة اولیه با حدود ۲۰ بهره‌‌‌‌‌‌بردار و تحلیل آزمون کرونباخ آلفا تأیید شده بود، گردآوری شدند. نتایج نشان دادند که این طرح‌‌‌‌‌‌ها بیشتر رویکرد حفاظتی داشتند و تأثیر چندانی بر راهبردهای معیشت خانوارها و متنوع‌‌‌‌‌‌سازی آنها نداشتند. درحالی‌که نتایج این اقدامات ضمن آنکه موجب افزایش دانش و اقدامات بهره‌‌‌‌‌‌برداران می‌شود، از طریق متنوع‌‌‌‌‌‌سازی معیشت از فشار بر مراتع نیز کم می‌کند. براساس تحلیل رگرسیونی گام‌به‌گام، پنج متغیر دانش در زمینة متنوع‌‌‌‌‌‌سازی راهبردهای معیشت، تعداد کندوی زنبور عسل، اقدامات اصلاحی/احیایی، میزان دریافت اطلاعات از برنامه‌‌‌‌‌‌های رادیویی و مشاهدة فیلم و DVD، 5/29 درصد از تغییرات واریانس اقدامات متنوع‌‌‌‌‌‌سازی راهبردهای معیشت خانوارها را تبیین می‌‌‌‌‌‌کنند.