دگردیسی خون به مار در گرشاسب نامه

نویسندگان

  • محمدرضا صالحی دانشگاه شهید چمران اهواز
  • نوشین مالگرد دانشگاه شهید چمران اهواز
چکیده مقاله:

روایات اساطیری همواره با اشارت‌ها و دلالت‌هایی رمزگونه و نمادین با اموری شگفت همراهند و این شگفتی‌ها در منطق اسطوره‌، چیزی جز باورها، امیال و آرزوهای دیرین انسان‌هایی کهن برای رهایی از ابهامات و پیچیدگی‌های هستی نبوده است؛ یکی از این امور شگفتی‌زا، دگردیسی موجودات و پدیده‌ها به یک‌دیگر است که خود حاصل خلاقیت‌هایی کهن و نشان‌گر تجلّیات گوناگون روانی، اجتماعی، زبانی، زمانی و مکانی انسان‌ها در دوره‌های باستانی است. این دگردیسی‌ها گاهی در متون حماسی جلوه‌هایی خاص به خود می‌گیرند. در «گرشاسب‌نامه»ی اسدی طوسی نیز یکی از این دگردیسی‌ها، پیدایی «مار» از «خون» آدمیان در روایت «بنای سیستان» است. این جستار بر آن شده است تا با استناد به پاره‌ای از قراین و شواهد و تحلیل آن‌ها، رازوارگی این شگفتی را بازنماید؛ تلاشی که می‌تواند آفرینش «مار» از «خون» را با برخورداری از مفاهیمی تمثیلی و گاه پارادوکس‌گونه هم‌چون بقا، اقتدار، حیات، استحکام و نیز، دژمنشی‌های سالارمدارانه تبیین کند. انعکاس این پدیده در گرشاسب‌نامه‌ی اسدی طوسی گواهی بر اصالت و قدمت این منظومه‌ی عظیم حماسی است و خود مجملی است از تفصیل‌های رازناک در اساطیر کهن ایرانی.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

آیین کشورداری در گرشاسب نامه اسدی طوسی

کهن فرهنگ و ملت­ها آموزه­های اخلاقی فراوانی را در کوله­بار خود دارند. حکمت ایرانی سرشار از آموزه و پندهای اخلاقی است. ارجمندی آن­ها را همین بس که بر تاج شاهان و کارنامه­های آنان جای گرفته­اند، همچون صد پند انوشیروان، کارنامه ی اردشیر بابکان و اندرزنامه ی بزرگ­مهر. حکمت باستانی ایران و یونان پس از ظهور اسلام در پرتو فرهنگ قرآن رنگ باخت و با فرهنگ اسلام درآمیخت. نخستین سرایندگان فارسی دری مانند...

متن کامل

تدبیر منزل در گرشاسب نامه اسدی طوسی

ادبیات تعلیمی یک نوع از انواع ادبی است که قدمت زیاد و اهمیت فراوانی دارد.  شاعران فارسی زبان از قرن چهارم هجری به بعد، نسبت به بیان اندرزها و حکمت ها در شعرشان همت گماشتند. از جمله شاعران که به حکمت و اخلاق توجه وافر نشان داده اسدی طوسی در «گرشاسب نامه» است؛ وی توانسته است آموزه های دینی، اخلاقی، اجتماعی، آموزه های تدبیر منزل و سیاست مدن را وارد این متن حماسی کند. در «گرشاسب نامه» میزان اشعار ح...

متن کامل

بررسی جایگاه و شخصیّت زنان در گرشاسب نامه

اگرچه گرشاسب نامة اسدی طوسی کتابی حماسی است که شخصیت‌های اصلی آن را مردان مبارز تشکیل می‌دهند، حضور برجسته زنان را در آن نمی‌توان نادیده گرفت. در این پژوهش، تلاش بر این بوده است تا هویت زنان و نقش آنان در شکل‌گیری جریانات جامعه و مسائل مربوط به آن‌ها با تکیه بر گرشاسب نامه بررسی شود. بخش اول، تحلیل شخصیّت‌های زن گرشاسب نامه را شامل می‌شود و در بخش دوّم، مسائل مربوط به زنان، ازدواج و خانواده پیگیر...

متن کامل

کارکرد رجز و رجز خوانی در شاهنامه و گرشاسب نامه

رجز نوعی گفتگو در میدان جنگ است در قالب دو تا هفت بیت که در آن‌ها رجزخوان به شکل سؤال و جواب به مفاخره، تحقیر دشمن،حدیث نفس و....می‌پردازد. بن‌مایه اصلی رجزها یا نازش به اصالت گوهر و نژاد است یا به هنر، یعنی کسب تجربه در زمینه‌های گوناگون مانند جنگاوری،دشمن شکنی، کاربرد فنون و حیله‌های رزمی و استفاده از ابزارهای جنگی. در حقیقت رجز یکی از ترفندهای مهم روانی غلبه بر دشمن به حساب می‌آید. نگارندگان...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 5  شماره 2

صفحات  1- 15

تاریخ انتشار 2013-08-23

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023