دلایل تخریب جنگل: بررسی مدل‌های ذهنی کارشناسان منابع طبیعی و مردم محلی با استفاده از روش پویایی‌های سیستم

نویسندگان

  • تقی شامخی استاد، دانشکده‌ منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج، ایران.
  • محمود زبیری استاد، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج، ایران.
چکیده مقاله:

مدل‌‌های ذهنی چارچوب‌های مرجعی‌اند که افراد بر‌اساس آن‌ها جهان را تأویل و تفسیر می‌کنند. در این مقاله مدل‌های ذهنی دو گروه اصلی از ذی‌نفعان جنگل، یعنی 1. کارشناسان سازمان جنگل‌ها و 2. دامداران محلی در حوزة آبخیز شمارة 35 جنگل‌های شمال، درمورد علل تخریب جنگل بررسی شده است. داده‌های لازم از طریق مصاحبه‌های نیمه‌ساختار‌یافته با اعضای هر یک از دو گروه مذکور به‌‌دست آمده است. نتایج مصاحبه‌‌ها در قالب رهیافت پویایی‌های سیستم مفهوم‌‌سازی شده و مدل‌های ذهنی هر یک از دو گروه به‌صورت نمودارهای علت و معلولی به‌دست آمده است. بررسی مدل‌های ذهنی این دو گروه نشان‌‌دهندة این است: هر یک از دو گروهِ مذکور، دیگری را عامل تخریب جنگل می‌داند و ارتباطی بین فعالیت‌های خود و تخریب جنگل و جایی برای تجدید نظر در اقدامات خود متصوّر نیست. کارشناسان سازمان جنگل‌ها، فعالیت‌های طرح‌های جنگلداری، از جمله بهره‌برداری را در راستای بهبود کمیّت و کیفیت توده، و فعالیت‌های دامداری سنتی را سبب تخریب جنگل می‌دانند. دامداران محلی نیز فعالیت‌های مجریان طرح‌های جنگلداری در قالب بهره‌برداری از جنگل را عامل تخریب جنگل می‌دانند و ارتباطی بین حضور دام در جنگل و تخریب آن قائل نیستند. برگزاری دوره‌های آموزشی در زمینۀ اهداف طرح‌های جنگلداری، برای روستاییان و دامداران و ارتقای ظرفیت و توان کار‌کردن با مدل‌های ذهنی مبتنی بر سیاست‌ها و تصمیم‌گیری‌ها، برای کارشناسان ادارة جنگل‌ها در ایجاد فضای مساعد برای درک اهداف و اولویت‌های هر یک از دو گروه ذی‌نفع و بهبود مدل‌های ذهنی آن‌ها می‌تواند در رسیدن به درک مشترکی از هدف مدیریت جنگل سودمند باشد.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

دلایل تخریب جنگل: بررسی مدل های ذهنی کارشناسان منابع طبیعی و مردم محلی با استفاده از روش پویایی های سیستم

مدل های ذهنی چارچوب های مرجعی اند که افراد بر اساس آن ها جهان را تأویل و تفسیر می کنند. در این مقاله مدل های ذهنی دو گروه اصلی از ذی نفعان جنگل، یعنی 1. کارشناسان سازمان جنگل ها و 2. دامداران محلی در حوزة آبخیز شمارة 35 جنگل های شمال، درمورد علل تخریب جنگل بررسی شده است. داده های لازم از طریق مصاحبه های نیمه ساختار یافته با اعضای هر یک از دو گروه مذکور به دست آمده است. نتایج مصاحبه ها در قالب ر...

متن کامل

بررسی عوامل اجتماعی اقتصادی مؤثر بر تخریب منابع طبیعی استان اردبیل از دیدگاه بهره‌برداران و کارشناسان

اگرچه عوامل مؤثر بر تخریب منابع طبیعی کم و بیش شناسایی و معرفی شده­اند، اما این عوامل از منظر اقتصادی- اجتماعی و فرهنگی، کمتر مورد تحقیق و بررسی قرار گرفته است. بنابراین به نظر می­رسد که قبل از هر اقدامی باید تخریب منابع طبیعی متوقف شود و برنامه­ای برای قطع تخریب منابع طبیعی تنظیم در سطح «قطع تخریب منابع طبیعی» شود. در این پژوهش با استفاده از شیوه­های اسنادی پیمایشی و کار ستادی با استفاده از اب...

متن کامل

تدوین معیارها و شاخص‌های مدیریت پایدار جنگل براساس دیدگاه کارشناسان و مردم محلی (مطالعه موردی: جنگل‌های منطقۀ اسالم شمال ایران)

مطالعۀ حاضر با هدف معرفی و بیان معیارها و شاخص‌های مناسب مدیریت پایدار جنگل‌های شمال ایران و مقایسۀ دیدگاه‌های مردم محلی و کارشناسان و اولویت‌های هرکدام از این دو گروه در زمینۀ انتخاب معیار و شاخص‌ها انجام گرفت. از بین فرایندهای بین‌المللی موجود، چهار فرایند مونترال، هلسینکی، خاور نزدیک فائو و معیارها و شاخص‎های CIFOR به‌عنوان مبنا در نظر گرفته شد و مجموعه‌ای از معیارها و شاخص‌های مدیریت پایدار...

متن کامل

شناسایی و رتبه بندی عوامل تخریب جنگل های مانگرو با استفاده از روش Promethee II

جنگل‌های مانگرو در ایران اهمیت خاصی دارند. این تحقیق باهدف شناسایی و رتبه‌بندی عوامل تخریب جنگل‌های مانگرو انجام‌شده است. نتایج این تحقیق می‌تواند مبنای استواری برای درک شرایط پیش روی جنگل‌های مانگرو باشد و باعث بهبود مدیریت و حفاظت جنگل‌های مانگرو شود. در این پژوهش به‌منظور شناسایی و رتبه‌بندی عوامل تخریب از روش تصمیم‌گیری چند معیاره Promethee II استفاده شد. رتبه‌بندی عوامل طبیعی تخریب جنگل‌ها...

متن کامل

عوامل مؤثر در تخریب جنگل‌های بلوط منطقه اولاد قباد کوهدشت

سابقه و هدف: فعالیت­های چند دهه اخیر مقابله با تخریب جنگل­ها تا حدودی گویای این واقعیت است که در اغلب طرح­های به اجرا درآمده به وضعیت اقتصادی و اجتماعی مردم محلی کمتر توجه شده است. در حوزه وسیع و گسترده تخریب جنگل­ها، جامعه روستایی نقش زیادی دارد به همین دلیل این تحقیق با هدف بررسی عوامل مؤثر بر تخریب جنگل­ها با تأکید بر منطقه جنگلی اولاد قباد صورت پذیرفت. مواد و روش­ها: تحقیق حاضر به‌صورت میدا...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 66  شماره 1

صفحات  39- 54

تاریخ انتشار 2013-03-21

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023