دریافت بهتر معنای چند واژه در متون کهن فارسی بر پایۀ گویش تاتی شمال خراسان
نویسنده
چکیده مقاله:
زبان در طول زمان به دلایل مختلف تاریخی، فرهنگی و اجتماعی دستخوش تغییراتی میشود که این تغییرات میتواند در جنبۀ مثبت خود، موجب گسترش دایرۀ واژگانی زبان شود و گاه نیز در جهت منفی، یک یا چند واژه را با شیوههای مختلف متروک کند. ولیکن نکتهای که در این میان قابل توجه است، فاصلۀ معنادار میان زبان معیار و لهجهها و گویشهای یک زبان است به گونهای که میتوان واژههایی را یافت که با وجود خارجشدن از حوزۀ گفتار و نوشتار معیار، هنوز در میان لهجهها و گویشهای اقوام مختلف و در محدودۀ جغرافیایی خاص ادامۀ حیات میدهند. از جملۀ این لغات میتوان به واژههای «چه بلا» و «شهرگرد» و «کوروی» اشاره کرد که در متون کهن فارسی مثل اسرارالتوحید، دیوان عطار نیشابوری، دیوان هلالی جغتایی، دیوان وحشی بافقی و دیوان محمد فضولی دیده میشوند ولی در فرهنگها و کتب لغت، معنی دقیقی برای آنها ارائه نشده است و یا مصححین در توضیح آنها به اشتباه رفتهاند. این پژوهش به بررسی معنای بهتر سه واژۀ مذکور با بهرهگیری از گویش تاتی شمال خراسان پرداخته است.
منابع مشابه
فرایندهای واژ - واجی پیشوندهای گویش تاتی تاکستان بر پایۀ نظریۀ بهینگی
پژوهش حاضر، تلاشی است در جهت بررسی پیشوندهای واژ - واجی گویش تاتی تاکستان و واکاوی چگونگی عملکرد فرایندهای واژ - واجی در چارچوب نظریۀ بهینگی. منظور از فرایندهای واژ - واجی آن دسته از تغییرات واجی است که در بافتی صرفی یعنی در مرز بین تکواژها ایجاد میشود و انگیزۀ آوایی دارد. روش پژوهش بهصورت تحلیلی بوده و دادهها از کتابهای تاتی، رادیو و شبکههای محلّی گردآوری شدهاند. متغیّرهای زبانی براساس ن...
متن کاملجایگاه زنان در متون نثر فارسی کهن
اقوام گوناگون، بنابر فرهنگ و تمدن قومی و نژادی، اساطیر، مذهب، و شرایط ویژه جغرافیایی، تاریخی، اجتماعی، اقتصادی، و سیاسی، دیدگاه هایی گوناگون نسبت به زن داشته اند و همین مساله جایگاه اجتماعی و حقوقی زن را، در جوامع گوناگون و در طول تاریخ، دیگرگون کرده است.در فرهنگ و ادبیات هندوستان، زنان در نقش های الاهه، اسطوره ای، روحانی، جادوگر، دلاله، و مانند آن دیده می شوند و کتاب هایی چون کلیله و دمنه، سند...
متن کاملتوصیف آوایی گویش تاتی اشتهاردی
شناسایی، گردآوری و مطالعه در بارۀ گویشهای محلّی، نه تنها از نابودی آنها جلوگیری میکند، بلکه سبب استحکام روابط فرهنگی میان امروز و دیروز میگردد و زمینۀ تقویت و توسعۀ زبان و فرهنگ ملّی را نیز فراهم میآورد. گویش تاتی اشتهاردی، از آن دست گویشهای جنوب غربی ایرانی است که با همۀ دیرینگی، هنوز به حیات خود ادامه میدهد و با توجه به منطقۀ جغرافیایی آن، تا چند دهۀ پیش، دست نخورده باقی مانده بود؛ امّا ...
متن کاملوجه اشتقاق و کاربرد معنای واژه زندیق در متون گوناگون
واژه زندیق نخستین بار در کتیبه کرتیر به کار برده شد و منظور از آن پیروان دین مانی بود، پس از آن برای پیروان جنبش مزدک نیز استفاده شد.این واژه در دوره اسلامی کاربرد بسیار گستردهای پیدا کرد؛ تا جایی که حربهای شد برای بیرون راندن رقیبان از صحنه سیاست.بنابراین معنای دقیق این واژه همیشه در هالهای از ابهام و مورد بحث دانشمندان ایرانی و غربی بوده است.در این مقاله نخست بحث وجه اشتقاق واژه زندیق و نظ...
متن کاملپژوهشی تطبیقی در چند باور عامیانۀ ایلام و انعکاس آنها در متون کهن ادبیات فارسی
باورهای عامیانه که ریشه در اساطیر، آیینها و معتقدات بشر ادوار کهن دارند، در نواحی مختلف ایران، از جمله ایلام با تاریخ و فرهنگ چند هزار ساله، حضور دارند. تحقیق در سابقۀ باورها و سنن عامه، ما را با گوشههایی از ذهنیت مردم در ادوار کهن آشنا میکند. به سبب سیطرۀ سنت شفاهی بر ادبیات و فرهنگ ایلام و عدم کتابت آثار در روزگاران کهن، نمیتوان در باب ریشه و قدمت آیینها و باورهای این ناحیه، تحقیقی اطمین...
متن کاملریشه شناسی چند واژه از گویش گیلکی
گویش گیلکی از گویشهای ایرانی نو است که در ناحیۀ وسیعی از استان گیلان در حاشیۀ دریای خزر و نیز بخشهایی از استان مازندران رواج دارد. این جستار اختصاص دارد به بررسی ریشه شناختی چند واژه از گویش گیلکی شرق گیلان. در هر مدخل، ابتدا ریشۀ ایرانی باستان و هندواروپایی واژه یا فعل مورد نظر و برابرهای آن در دیگر زبانهای ایرانی را آورده ایم، سپس به بررسی ساخت اشتقاقی آنها در گویش گیلکی، فرایندهای واجی و ...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 9 شماره 2
صفحات 35- 45
تاریخ انتشار 2019-07-23
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
کلمات کلیدی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023