جستاری روایت‌پژوهانه پیرامون باغ ایرانی از نظرگاه متون و سفرنامه‌ها (نمونه موردی: باغهای تهران در دوره قاجار)
نویسندگان
چکیده مقاله:
عصر قاجار یکی از ادوار مهم فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و از نقاط عطف تاریخی است که سیاحان زیادی را روانه ایران کرد. بسیاری از آن‌ها پس از بازگشت به کشورهای خویش، به نگارش خاطرات سفر همت گماشتند که صرف‌نظر از کاستی‌های محتوایی یا روشی، از اسناد معتبر تاریخی به‌حساب می‌آیند و تصویری از وضعیت آن زمان روایت می‌کنند. سفرنامه‌ها از مهم‌ترین اسناد تاریخ هر جامعه و از منابع دست اول پژوهش به‌شمار می‌روند. هدف از این پژوهش، واکاوی روایت‌پژوهانة مفهوم «باغ» از نظرگاه متون و سفرنامه‌های دورة قاجار است و سعی دارد به این پرسش پاسخ دهد که «آیا می‌توان با واکاوی روایت‌ها در سفرنامه‌ها و متون دورة قاجار، مفهوم "باغ" را صورت‌بندی کرد؟». این تحقیق به لحاظ «ماهیت پژوهش»، از گونه تحقیقات «کیفی» و به‌لحاظ قصد از پژوهش، «تاریخی-تفسیری» است که به فهم پدیده‌ها بر اساس معانی که آدمیان برای آن‌ها به وجود آورده‌اند، می‌پردازد. راهبرد پژوهش، «روایت‌پژوهی» و از نظر دید شکلی، «تاریخ شفاهی» است. نتایج نشان می‌دهد که دیدگاه اغلب سفرنامه‌نویسان پیرامون مفهوم «باغ» را می‌توان در سه صورت روایت‌گری دسته‌بندی کرد: «روایت باغهای اقامتی»، «روایت باغهای حکومتی» و «روایت باغهای تفرجگاهی». بیشترین اسناد تاریخی - روایی مربوط به دورة ناصرالدین‌شاه است و از دوران سلطنت مظفرالدین‌شاه، سفرنامه‌ای یافت نشد. آنچه در میان همه روایت‌ها مشترک است، اهمیت باغ در این دوره تاریخی است، چرا که اکثر متون بر این امر تأکید دارند که حدود دوسوم مساحت شهر تهران در دوره قاجار را باغهای بسیار بزرگ تشکیل داده و بیشترین تأکیدِ سفرنامه‌ها بر باغ گلستان بوده است.
منابع مشابه
تحولات باغ ایرانی دوره قاجار ( نمونه های منتخب تهران)
باغهای ایرانی دارای ویژگیها و مشخصات خاصی از کهن ترین دوران تا به امروز بوده که آن را قابل شناسایی از نمونه های دیگر کرده است. اگرچه، مستندات تاریخی و نیز مدارک باستانشناسانه، تاریخ ساخت اولین باغها به این شیوه را به دوران هخامنشی می رساند، ولی ورود اسلام به این سرزمین باعث شد اندیشه های ناب دینی و نیز توصیفات قرآنی از بهشت، در هویت و کالبد باغ ایرانی موثر باشد؛ و در نتیجه باغ ایرانی و بهشت به ...
بررسی ویژگی‌های نقوش گچبری سنتی درآثار معماری دوره قاجار (نمونه مورد مطالعه بنای باغ فردوس تهران)
آثار هنر اسلامی دارای تزیینات بسیار زیبایی هستند که اغلب سراسر سطوح را می پوشانند. یکی از شیوه های تزیین پوشش دیوار بناها در فضای داخلی که از دوره اشکانیان در معماری ایران مورد استفاده قرار گرفته گچبری است. تزیینات گچبری دوره اسلامی بر اساس پیشینه هنر گچبری پیش از اسلام در ایران شکل گرفت و سیر تکاملی آن در دوره ایلخانیان به اوج رسید. گچبری سنتی تا دوره صفویه شیوه یکسانی را پی گرفت و سپس تحت تأث...
متن کامل"نظرگاه"1 عنصر اصلی تصویر شده از باغ در نگاره‌های نمایش‌دهنده باغ ایرانی
باغ و باغ‌سازی متضمن معانی بسیاری در فرهنگ ایرانی است، به‌طوری‌که عالم ایرانی همواره آکنده از مظاهر باغ و طبیعت بوده است. باغ ایرانی را می‌توان زیباترین محصول منتج از اصول زیبایی‌شناسی و طبیعت‌گرایی فرهنگ ایرانی دانست که مفهوم آن در بسیاری از هنرهای این سرزمین نظیر سفالینه، کاشیکاری، قالی‌بافی، موسیقی، شعر، ادب فارسی و نگارگری متجلی شده است. از این میان هنر نگارگری یکی از مهم‌ترین جولانگاه‌های ...
متن کاملبررسی وجوه تشابه مفاهیم موسیقی ایرانی و معماری باغ ایرانی، نمونه موردی: باغ فین کاشان
معماری و موسیقی به عنوان تجلی بخش هایی از هنر روح آدمی دارای جلوه های جمالی و جلالی مشابهی در عرصه بروز و نمود می باشند. هر چند موسیقی با پدیده شنوایی و معماری با پدیده بینایی بیشتر نمود می یابد ولی هر دو هنر از وجوه متشابه فراوانی بهره برده اند. در باغ سازی ایرانی و معماری باغ ایرانی نمود این تشابهات معنایی و محتوایی با موسیقی با شدت بیشتری ظاهر شده است. هدف پژوهش حاضر مطالعه و بررسی وجوه متشا...
متن کاملهمنشینی آب، گیاه و نظرگاه، به دنبال کهن‌الگوی باغ ایرانی
علی‌رغم مطالعات بسیار در مورد باغ ایرانی و وجوه مختلف آن خصوصاً در دهه‌های اخیر، ابعاد ناشناخته و مورد اختلاف در باب دلایل شکل‌گیری و هندسه باغ بسیار زیاد است. در این بین الگوی چهارباغ، که باغ را حاصل دو محور متعامد با وجود کوشکی در محل تقاطع می‌داند، با استناد به برخی شواهد چون نقوش برجسته چلیپایی و توصیف از بهشتی که آدم ابوالبشر از آن رانده شده‌است، به عنوان کهن الگوی باغ ایرانی معرفی شده‌است....
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 12 شماره 1
صفحات 247- 280
تاریخ انتشار 2020-08-22
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023