جداسازی و شناسایی مولکولی باکتری‏ های استرپتومایسس مولد آنزیم کیتیناز و بررسی آثار آنتاگونیستی آن‏ها در شرایط آزمایشگاهی

مقدمه: به منظور کاهش استفاده از قارچ‏کش‏های شیمیایی در کنترل بیماری‏های گیاهی، رویکرد جایگزین کنترل بیماری‏ها به روش کنترل زیستی، مورد توجه قرار گرفته شده است. بیشتر اکتینومیست‏ها، به ویژه گونه‌های Streptomyces، عوامل کنترل زیستی با طیف گسترده در برابر پاتوژن‏های قارچی گیاهان هستند. هدف از انجام این پژوهش، استفاده از اکتینومیست‏های کیتینولایتیک جدا شده از خاک‏های استان آذربایجان‏شرقی برای تولید سموم زیستی است. ‏‏‏ مواد و روش‏‏ها: نمونه‏های خاک از مناطق مختلف استان آذربایجان‏شرقی تهیه شد. با توجه به ویژگی‏های ریخت‏شناسی گونه‌های Streptomyces، تک کلونی‏ها جداسازی شد. برای شناسایی مولکولی، ابتدا DNA باکتریایی استخراج و سپس، توالی 16S rDNA آن‏ها تکثیر شد. با استفاده از آغازگرهای جهانی، جدایه‏های دارای ژن کیتیناز غربال‏گری شد. جدایه‏های مولد آنزیم کیتیناز با قارچ‏های پاتوژن جنس آلترناریا کشت آنتاگونیستی داده شد. ‏‏‏ نتایج: از 60 نمونه خاک جمع‏آوری شده، 31 جدایه باکتری استرپتومایسس جداسازی شد. از این تعداد، 4 جدایه به گزینش جدایه‌های مولد آنزیم کیتیناز نتیجه مثبت نشان دادند. کشت آنتاگونیستی، 3 جدایه منتخب باکتری با دو قارچ پاتوژن، نشان داد که جدایه AE09 دارای بیش‏ترین اثر ضد قارچی است. ‏‏‏ بحث و نتیجه گیری: خاک‏های استان آذربایجان‏شرقی واجد باکتری‏های استرپتومایسس مولد ترکیبات ضدقارچی هستند. دست‌یابی به باکتری‌های استرپتومایسس دارای ژن کد کننده کیتیناز می‌تواند به شناسایی سویه‌های بسیار مؤثر برای دفاع ضد قارچی منجر باشد.