جداسازی، شناسایی و ارزیابی فعالیت اکتینوباکتری های مزارع گندم به منظور کنترل زیستی آفات قارچی

زمینه و هدف: امروزه آفت‌کش‌ها به‌منظورحفظ امنیت غذایی به‌طورگسترده‌ای درسراسرجهان مورداستفاده قرارمی‌گیرند. به دلیل اثرات نامطلوب و ماندگاری بالا، این ترکیبات ازآلاینده‌های مهم محیط‌زیست محسوب می‌شوند. روش‌های کنترل زیستی آفات به‌عنوان بهترین جایگزین برای آفت‌کش‌های شیمیایی به شمار می‌روند. این مطالعه باهدف جداسازی و شناسایی اکتینوباکتری های مولد ترکیبات ضد قارچی در مقابل قارچ‌هایniger   Aspergillusعامل آفت انباری گندم و Bipolaris sp. عامل پوسیدگی ریشه و طوقه از خاک مزارع گندم منطقه حاجی‌آباد استان هرمزگان انجام گردید.                                روش­بررسی: در این مطالعه نمونه‌برداری از 3 مزرعه گندم انجام شد. برای جداسازی اکتینوباکتری ها از دو محیط کشت عصاره خاک آگار و نشاسته کازئین آگار استفاده شد. ارزیابی فعالیت ضد قارچی ایزوله ها با روش انتشار از چاهک انجام گردید. شناسایی ایزوله های مولد با استفاده از روشهای مورفولوژیک، بیوشیمیایی، فیزیولوژیک و ژنتیک صورت گرفت. یافته­ها: در کل حدود 207 ایزوله اکتینوباکتری جداسازی گردید. نتایج بیانگر برتری محیط کشت عصاره خاک آگار با جداسازی 125 ایزوله اکتینوباکتری بود. نتایج تیمار فیزیکی برتری  تیمار حرارتی با جداسازی 85 ایزوله اکتینوباکتری را نشان داد. بدنبال آن تیمار خشک‌کردن و تیمار اشعه فرا بنفش با جداسازی به ترتیب 57 و 44 ایزوله قرار گرفتند. ارزیابی فعالیت ضد قارچی در مورد 100 ایزوله متمایز از لحاظ مورفولوژیک منجر به انتخاب 2 ایزوله فعال در مقابل قارچ‌های بیماریزای  Aspergillus nigerو Bipolaris sp.گردید. شناسایی ایزوله های مولد بر اساس ویژگی‌های مورفولوژیک، بیوشیمیایی و فیزیولوژیک تعلق ایزوله‌های مولد به جنس استرپتومایسس را نشان داد. نتایج حاصل از شناسایی ژنتیکی و تطابق توالی ژن 16s rRNA سویه‌های مولد و آنالیز فیلوژنتیک بیانگر ترادف %99 درصدی سویهStreptomyces sp. -11MG-با Streptomyces albus و ترادف %99 درصدی سویه 21- Streptomyces sp.MGبا griseus  Streptomycesداشت.                                                                                                                نتیجه­گیری: بر اساس نتایج این پژوهش دو سویه‌ 11- Streptomyces sp. MG و 21- Streptomyces sp. MG به‌عنوان کاندیداهای مناسب به منظور مطالعات کنترل زیستی بیماری‌های قارچی در مزارع گندم پیشنهاد می گردند.