جایگاه، هدف و شیوۀ بیان داستان (مَثَل) در شاهنامۀ فردوسی
نویسندگان
چکیده مقاله:
جایگاه ویژۀ مَثَل در فرهنگ ایرانی سبب توجه شاعران و نویسندگان بسیاری به این عنصر بلاغی شده است. حکیم ابوالقاسم فردوسی نیز همچون دیگر شاعران با آگاهی از قدرت اقناعی نهفته در مَثَل، در نامورنامۀ خویش به مناسبتهای گوناگون به داستانزنی (بیان مَثَل) روی میکند؛ اما مقام و موقع داستانزنیهای وی خاص است. در تحقیق حاضر کوشش شده است تا با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی نشان داده شود که فردوسی غالباً هنگام ناسازگاری و ناهمسوییِ آشکار یا پنهان حوادث داستان، قول، فعل یا رأی شخصیتها با رأیِ گویندۀ مَثَل از این شگرد بلاغی بهره گرفته و ظهور مَثَل بیشتر برای این است که سخنی، رویدادی، ماجرایی، تصمیمی، شرایطی یا نظر، باور و شیوۀ رفتاری تغییر یابد، و گویندۀ آن چنین تشخیص میدهد که اگر صلاحدیدِ وی در قالب مَثَل که حاصلِ خرد جمعی پیشینیان است بیان شود، تأثیر بیشتری خواهد داشت. فرزانۀ توس همچنین از نقل این امثال اهداف گوناگونی نظیر تنبیه و تحذیر، بزرگداشت، خوارداشت و ... را دنبال میکند. مقالۀ حاضر با بررسی تکتک داستانزنیها در شاهنامۀ فردوسی نتایج یادشده را به دست داده است؛ نتایجی که کمترین سابقهای در حوزۀ پژوهشهای بلاغی شاهنامه ندارد و میتواند در شناسایی هرچه بیشتر هنر این شاعر بلندآوازه و سبک شاعری او مؤثر واقع شود.
منابع مشابه
منابع و شیوۀ کار فردوسی در داستان اردشیر بابکان
مسألۀ منابع فردوسی در سرودن شاهنامه و شیوۀ کار او یکی از چالشهای اساسی در شاهنامهپژوهیست. گروهی بر پایۀ همانندی برخی از عنوانهای داستانهای یادشده در مقدّمۀ بازمانده از شاهنامۀ ابومنصوری، این کتاب را یگانه منبع فردوسی دانستهاند. برخی دیگر معتقدند که فردوسی در کنار شاهنامۀ ابومنصوری از منابعی دیگر نیز استفاده کرده است. دلیل اصلی این گروه از پژوهشگران آن است که از آنجایی که منبع مشترک و اصل...
متن کاملروایت گورانیِ داستان جمشید و مقایسۀ آن با شاهنامۀ فردوسی
شاهنامۀ فردوسی اثری است که سیمای تاریخ و فرهنگ ایران را در خود متجلّی ساخته و به عنوان یک اثر ملّی مورد توجّه قومیّتهای این مرز و بوم بوده است؛ یکی از این اقوام که همواره به شاهنامه و دیگر آثار حماسی ایرانیان به دیدۀ احترام نگریستهاند، کُردها هستند. شاعران کُردزبان، بخشهایی از شاهنامه و دیگر آثار حماسی را به کُردی ترجمه و یا بازآفرینی کرده و آن را با توجّه به محیط زندگی خود، به رشتة تحریر درآورد...
متن کاملشیوههای شخصیتپردازی در شاهنامۀ فردوسی
شخصیت به همراه پیرنگ محوریترین و مهمترین عناصر داستانی بشمار میآید. عنصر شخصیت در ادبیات داستانی قدیم و جدید عنصری ثابت و با اهمیت بوده، و سنگ بنای اثر ادبی را تشکیل میدهد. در بیان اهمیت شخصیت داستانی همین بس که اگر در داستان، شخصیت وجود نداشته باشد، ماجرایی اتفّاق نخواهد افتاد. شخصیتها در متون داستانی به دو روش مستقیم و غیر مستقیم پردازش میشوند. شاهنامۀ فردوسی را نیز میتوان اثری داستانی...
متن کاملمنابع و شیوۀ کار فردوسی در داستان اردشیر بابکان
مسألۀ منابع فردوسی در سرودن شاهنامه و شیوۀ کار او یکی از چالش های اساسی در شاهنامه پژوهیست. گروهی بر پایۀ همانندی برخی از عنوانهای داستان های یادشده در مقدّمۀ بازمانده از شاهنامۀ ابومنصوری، این کتاب را یگانه منبع فردوسی دانسته اند. برخی دیگر معتقدند که فردوسی در کنار شاهنامۀ ابومنصوری از منابعی دیگر نیز استفاده کرده است. دلیل اصلی این گروه از پژوهشگران آن است که از آنجایی که منبع مشترک و اصلی...
متن کاملپیوند بزرگان و پهلوانان در شاهنامۀ فردوسی
در شاهنامه زناشویی شاهان و پهلوانان با دختران اقوام بیگانه روند کلی پیوندهاست. در داستان های پهلوانی حتی یک نمونه نمی آید که شاه یا پهلوانی ایرانی دختر به بیگانه بدهد. کریستن سن در کتاب ایران در زمان ساسانیان می نویسد: راجع به خاندان سلطنتی در فارسنامه عبارتی است که ظاهراً مأخوذ از آیین نامک عهد ساسانیان است: عادت ملوک فرس و اکاسره آن بودی کی از همه ملوک اطراف چون چین و روم و ترک وهند دختران ست...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 10 شماره 2
صفحات 39- 52
تاریخ انتشار 2018-06-22
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
کلمات کلیدی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023