جایگاه دین در مطبوعات تاجیکستان

مطبوعات تاجیک در چند مرحلۀ رشد توانسته است با استفاده از موضوعات دینی در پیشرفت سطح معنوی جامعه نقش گذارد. در این مقاله که با هدف بررسی جایگاه دین در مطبوعات تاجیکستان به نگارش درآمده، وضعیت مطبوعات تاجیکی از منظر مفاهیم و موضوعات دینی در دورۀ حاکمیت شوروی و پس از آن تبیین شده است. مطبوعات تاجیک در مرحلۀ اساسی ترقی خود، یعنی دوران شوروی، جایگاه عالم دین و اعتقاد را، به‌عنوان سرچشمۀ اساسی اخلاق و معنویات، خالی گذاشته بود. سیاست امارت بخارا تا انقلاب اکتبر بر شریعت اسلامی متکی بود؛ اما بعد از سقوط امارت بخارا، از سال‌های دهۀ سی قرن گذشته دوره‌ای دهشتناک برای مردم این منطقه رقم خورد و فرهنگ و معنویات اسلامی را به کام خود کشید. در این دوره، سیاست لنینی از مطبوعات برای تضعیف دین بهره می‌برد. آغاز روند نوی سیاسی با نام «بازسازی» در دوران شوروی، قدم‌های نخستین در راه‌ آزادی دین و اعتقاد تلقی می‌شود. به باور نگارندۀ مقاله، آغاز «روابط دین و مطبوعات» با تشویق و ترغیب آموزش حروف نیاکان همراه بود و در ابتدای دهۀ نود قرن گذشته گروهی از نشریه‌ها از دین غنی اسلام به خوانندگان بهره‌ها اهدا کردند؛ اما بعدها با پیدایش جنگ شهروندی توجه مردم به دین تاحدودی کاهش یافت. تا سال ۱۹۹۷م، دورۀ فترت بزرگ مطبوعات تاجیک به‌شمار می‌رود. نشریۀ فرهنگی و اطلاعاتی چرخ چردون اولین نشریه‌ای است که برای پر کردن فضای خالی اطلاعاتی کشور گامی بزرگ برداشت و پس از جنگ شهروندی به موضوعات دینی روی آورد. پس از آن، نشریات به‌اصطلاح عمومی برای درج مطالب دینی قدم در میدان رقابت نهادند. امروز نیز که قانون اساسی جمهوری آزادی مطبوعات را کفالت داده‌ است، تعداد نشریاتی که به موضوعات دینی و شرعی می‌پردازند، درحال افزایش است.