جایگاه اقتصاد و جامعه در اندیشۀ ماکس وبر

نویسنده

  • ابراهیم توفیق دکترای تخصصی جامعه‌شناسی، استاد و عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی
چکیده مقاله:

هدف این نوشتار بررسی جایگاه آن‌چه مهم‌ترین اثر ماکس وبر نامیده شده، یعنی اقتصاد و جامعه، در اندیشۀ اوست. در نقد خوانش پارسونزی (talcott parsons) و یک‌پارچه‌سازِ وبر، گفته شده که گسستی میان وبرِ متقدم ـ وبرِ تأملاتِ روش‌شناختی دربارۀ مفهوم‌پردازی «فرد تاریخی» (historical individual) و اخلاق پروتستان و روح سرمایه‌داری (The Protestant Ethic and The Spirit of Capitalism) و وبر متأخر ـ وبرِ اقتصاد و جامعه (Economy and Society) و جامعه‌شناسی تفهمی (Interpretive Sociology) دیده می‌شود؛ گسستی مبتنی‌بر گذار از فردیت تاریخی به جامعه‌شناسی به‌مثابۀ علمی انتزاعی، گونه‌شناختی (typological)، و جهان‌شمول. این نوشتار نشان می‌دهد که خصلت این گذار نه گسست، بلکه یک تداوم پرتنش است و این‌که اندیشۀ وبر، چه متقدم و چه متأخر، متمرکز است بر صورت‌بندی‌های متفاوتِ فردِ تاریخیِ «سرمایه‌داری مدرن» و «قفس آهنین» (iron cage). به این منظور، درابتدا، نگاهی خواهیم انداخت به تاریخچه و ساختارِ «اقتصاد و جامعه». سپس، گذارِ پیش‌گفته بررسی خواهد شد. درپایان، به تأمل در تنشِ گریز‌ناپذیر در اندیشۀ وبر پرداخته می‌شود تا از این طریق حدود و ثغور یک گفت‌وگوی انتقادی و مولّد با او ترسیم شود.

منابع مشابه

مبانی جامعه شناسی مذهبی ماکس وبر

یکی از مهمترین مسائل روزگار ما‘ هم ا زنظر مطالعات علمی وهم ا زدیدگاه ملاحظات عملی‘ مسئله توسعه و عقب ماندگی است ‘ علیرغم گسترش فزاینده ادبیات معاصر در مورد این مسئله ‘ کشف و طرح علمی آن دست کم به اواسط قرن نوزدهم باز می گردد. بخش عمده ای از ادبیات معاصر درباره رشد وعقب ماندگی ‘ توضیح شکاف عمیق موجود د رجهان از این نظر را در عوامل برون مرزی و جهانی چون استعمار و استثمار جستجو می کند.بر اساس این ...

متن کامل

جامعه‌شناسی مذهبی ماکس وبر و جایگاه آن در اسلام

جامعه‌شناسی مذهبی ماکس وبر و جایگاه آن در اسلام سید محمدامین حسینی[1]- دکتر سید حسن ملائکه [2]- مریم عابدینی[3] چکیده: محور مرکزی جامعه ‌شناسی وبر، چگونگی ارتباط اعتقادات مذهبی با ساخت‌های اجتماعی و اقتصادی است. مطالعات وبر تا اندازه‌ای درباره سازمان اقتصادی جامعه، سیستم‌های سیاسی، بورکراسی و حقوق خود دنباله طبیعی جامعه‌شناسی مذهب می‌باشد. پس از عقلایی شدن مذهب، مسئله بعدی مسئله تنش و فاصله می...

متن کامل

ماکس وبر و مناقشۀ روشی

ماکس وبر و مباحث روش‌شناختی‌ای مطرح می‌کند دستمایۀ تفاسیر و خوانش‌های بسیار متعددی بوده است. این تفاسیر بیشتر به قرابت‌های فکری و تاثیرپذیری‌های وبر از سایر متفکران پیشین یا معاصر وبر تاکید کرده‌اند. این شیوه از خوانش، در هر مسیری که برای شرح و تفسیر انتخاب می‌شود، دچار یک‌جانبه‌گرایی‌هایی می‌شود که دست‌آخر نمی‌توان به مبنایی واحد برای انتخاب از میان آنها رسید. بازسازی فضای فکری و صورت‌بندی مجد...

متن کامل

بررسی و نقد اندیشه‌های ماکس وبر در جامعه‌شناسی حقوق

"جامعه‌شناسی حقوق" تخصصی دانشگاهی و بین رشته‌ای است که می‌کوشد به تحلیل نظری و علمی روابط حقوق و جامعه، سازمان اجتماعی نهاد حقوق(نظم یا نظام) کنش‌های متقابل اجتماعی موجود در این عرصه و معنایی که مردم به واقعیت‌ها و پدیدارهای حقوقی می‌دهند، بپردازد و آن ها را فهم و تبیین کند. در میان بزرگان جامعه‌شناسی پر‌آوازتر از ماکس‌وبر کم‌تر کسی را می‌توان یافت که هنوز هم کتاب‌ها و مقالات جامعه‌شناسی و بویژ...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 19  شماره 10

صفحات  21- 45

تاریخ انتشار 2019-12-22

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023