جامعه شناسی طنز حافظ

بزرگترین مصیبت عصر حافظ که مردم گریبانگیر آن هستند ریاکاری و تزویـر در دیـن و عرفـان اسـت ونهادهای اجتماعی جامعه حافظ خود گرفتار این ریا و تزویر می باشند . نهادهایی مثل محتـسب، واعـظ، صـوفی،زاهد و شیخ و فقیه و مدرسه، پادشاه و قاضی . هر کدام به اندازه قدرتی که در جامعه از آن برخوردار هستند، ریا وتظاهر می ورزند و فسخ و فجور می کنند . حافظ با درایت و تیز بینی خاص خود همه اینان را در ترازوی نقد خـودچنان ماهرانه می سنجد که هیچ کدام از دیده تیز بین او پنهان نمی ماند . حافظ شاعری رئالیست اسـت . بهتریـنراه مبارزه را با این گروهها حربه ای به نام طنز می داند . طنز که رویه ای خنده آور و درون مایه ای نیش دار و بیـدارکننده دارد، بهترین حربه حافظ برای در هم شکستن حقه بازی صوفی، فسق و فجور محتـسب، عجـب و غـرورزاهد، نماز دروغین شیخ و مفتی و فقیه مدرسه و حرام خواری شان و رشوه گرفتن قاضی، طنز است . چرا که حافظمی خواهد جامعه را از آلودگی ها پاک کند و در این کار به اوج موفقیت رسیده است