تکواژ «خانه» و عملکرد معنایی آن در ساخت واژه زبان فارسی

در این مقاله سعی برآن است تا در قالب ساختار واژه زبان فارسی به ویژگی های معنایی عملکرد تکواژ «خانه» در قیاس با سایر تکواژه های مکان ساز (مثل «ستان)» پرداخته شود. معمولاً در بررسی های ساخت واژه، چه در زبان فارسی و چه در متون غیر فارسی، عملکرد ساخت واژه در محدوده خاص خود مورد بررسی قرار می گیرد و غیر کوشش می شود تا بویژه گی های ساختی نحوی تکواژه ها در همنشینی با یکدیگر توجه گردد. مختصر حاضر با دیدن معنایی به عملکرد تکواژ «خانه» در ساخت واژه و زبان فارسی می پردازد و تلاش می کند تا ضمن معرفی و توصیف آن با عنوان یک پسوند، مشخص سازد که انتخاب تکواژه ها از روی محور جانشینی و فکندن آنها بر روی محور همنشینی زبان، به مجموعه ای از ملاک های معنایی نیز وابسته است. به بیان دیگر، گاه می توان از طریق جانشینی برخی تکواژه ها، به صورت هایی با معنی نزدیک ولی با بارهای معنایی متفاوت دست یافت. برای دست یازیدن به این مهم، ابتدا به مطالعاتی که در این زمینه خاص صورت گرفته است پرداخته خواهد شد. سپس ویژگی های کاربردی تکواژ «خانه» در مقایسه با تکواژ مکان ساز «ستان» بررسی خواهد شد و در نهابت، سعی برآن خواهد بود تا عملکرد این تکواژ و پدید آوردن اختلاف در بار عاطفی واژه های ساخته شده پرداخته شود. رویکرد برگزیده برای این پژوهش، بررسی همزمانی است و به طور مشخص، گونه گفتاری زبان فارسی را شامل می شود