توصیف و تبیین هنجارگریزی نوین گفتمانی در شعر کلاسیک امروز

نویسندگان

  • حیات عامری استادیار مرکز پژوهش‌های زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه تربیت مدرس
  • محمدصالح ذاکری دانش آموخته دکتری زبان‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
چکیده مقاله:

اکثر پژوهش‌های پیشین در ایران، با توجه به الگوی لیچ به بررسی هنجارگریزی در شعر پرداخته و در نتیجه، به هنجارگریزی گفتمانی توجهی نداشته‌اند؛ در حالی که اگر کار زبان‌شناسی فقط به مطالعه جنبه‌های آوائی، نحوی و معنائی منحصر شود، سهمش در بررسی‌های ادبی بسیار محدود می‌شود. به همین سبب، این مقاله، برای بررسی نوآوری‌های زبانی در شعر، از الگوی شورت استفاده کرده که هنجارگریزی گفتمانی را برای اوّلین بار در مورد شعر به‌ کار گرفته است. محدوده این بررسی، آثار نسل جدید شاعران کلاسیک امروز ایران است. هدف از این پژوهش، این است که مشخص شود چه گونه‌هائی از هنجارگریزی گفتمانی در شعر کلاسیک امروز رواج دارد و هر کدام، چه ارزش‌های بلاغی را در بر دارند. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد هشت گونه نوآوری در سطح گفتمانی در شعر کلاسیک امروز رواج دارد که بعضی از آنها برای اولین بار در این مقاله معرفی شده‌اند.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

هنجارگریزی در شعر شاملو

هر زبانی به اقتضای شرایط از هنجارهای متغیّری پیروی می‌کند. هنجار، قانون و روشی است که از سوی اکثریت افراد جامعه پذیرفته می‌شود و هنجارگریزی اِعراض و عدول از روش و ایین معمول است. هنجارگریزی در زبان، انحراف از قوانین حاکم بر زبان معیار است و شعر یکی از مهم­ترین میدان‌های انحراف از قواعد و معیار زبان به شمار می‌رود. شعر شاملو در امتداد تاریخ شعر فارسی، ادامۀ جریان پیوستۀ شعر با رویکردِ موسوم به شعر ...

متن کامل

وجوه گفتمانی نگاهِ شاعرانِ نوگرا به شعر کلاسیک

شعر فارسی عموماً به دو حوزة تقابلی کلاسیک/ نو تقسیم می شود. این تقابل که با تأکید بر گسست تاریخی، بسیاری از امکانات شعر کلاسیک فارسی را به حاشیه می راند، به مثابه یک گفتمان قابل بررسی است؛ گفتمانی که زمینه های معرفتی و سیاسی - اجتماعی آن در آراءِ بسیاری از روشنفکران ایرانی دیده می شود، اما در نوشته های مهم ترین شاعران نوگرا، به حوزة بوطیقایی شعر گره خورده است. این مقاله به تحلیل انتقادی وجوه گفتم...

متن کامل

هنجارگریزی در شعر صلاح عبدالصبور

     هنجارگریزی یکی از شگردهای مطرح در نظریه‌های نقد فرمالیستهای روس است که در تعریفی ساده می‌توان آن را خروج از زبان معمول و معیار دانست. بهره‌گیری از این ترفند بیانی به آفرینش زیبایی و پویایی سخن می‌انجامد و در نهایت سبب توجه دوچندان مخاطب به متن می‌گردد. شاعرانی که چیره دست‌ترند افزون بر اینکه می‌کوشند به مفاهیم و معانی تازه روی آورند، توجهی ویژه نیز به ساختار و زبان شعری خود دارند تا بتوانن...

متن کامل

هنجارگریزی در شعر صلاح عبدالصبور

     هنجارگریزی یکی از شگردهای مطرح در نظریه‌های نقد فرمالیستهای روس است که در تعریفی ساده می‌توان آن را خروج از زبان معمول و معیار دانست. بهره‌گیری از این ترفند بیانی به آفرینش زیبایی و پویایی سخن می‌انجامد و در نهایت سبب توجه دوچندان مخاطب به متن می‌گردد. شاعرانی که چیره دست‌ترند افزون بر اینکه می‌کوشند به مفاهیم و معانی تازه روی آورند، توجهی ویژه نیز به ساختار و زبان شعری خود دارند تا بتوانن...

متن کامل

هنجارگریزی در شعر منوچهر آتشی

منوچهر آتشی در زمره شاعران معاصری است که با استفاده از انواع روش‌های هنجارگریزی، زبان شعری‌اش را برجسته کرده است. تأمّل و تعمّق در تحلیل اشعار منوچهر آتشی نشانگر این واقعیت است که وی به صورت گسترده از ابعاد گوناگون در برجسته کردن زبان شعری‌اش- که گاه به صورت عمدی بوده است- از انواع هنجارگریزی بهره برده است. در این مقاله نمونه‌هایی از هنجارگریزی در شعر آتشی در ابعاد گوناگون آورده شده است. هدف نهای...

متن کامل

پژوهشی در ساختار هنجارگریزی شعر احمد عزیزی

 شاعر هنجارگریز با هدف رستاخیز ادبی و آشنایی‌زدایی موجب ایجاد لذت هنری می‌شود. در این مقاله جلوه‌های مختلف هنجارگریزی احمد عزیزی در اشعارش در شش محور بررسی شده است: آوایی، واژگانی، معنایی، زمانی، سبکی، نحوی. وی گاه صامتی را حذف و گاه در مصوت‌ها تغییراتی ایجاد می­کند. گاهی نیز از طریق ساخت واژگان جدید، برجستگی خاصی به ابیاتش می­دهد. با بهره­گیری از این خصیصه زبان، شعر او از یک سو ریشه در تاریخ و...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 8  شماره 1

صفحات  159- 178

تاریخ انتشار 2019-04-21

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023