توسعۀ حقوقی، توسعۀ ملی ایران و چالش‌های حکومت قانون

نویسندگان

  • سید علی مرتضویان استادیار، واحد دانشگاهی تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
  • سید مرتضی نبوی دانش ‏آموختۀ دکتری علوم سیاسی ـ مسائل ایران، واحد دانشگاهی تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
چکیده مقاله:

توسعه در کشور ما با فراز و نشیب‌های زیادی روبه‌رو بوده است. احساس عمومی و تجربۀ تاریخی ایرانیان بیانگر آن است که توسعۀ ملی با چالش‌های اساسی مواجه است. از گذشته و در حال حاضر این سؤال در اذهان عمومی و بین نخبگان مطرح بوده است که «چرا ایران آن‌گونه که باید از توسعه، به‌ویژه از توسعۀ پایدار، برخوردار نیست و مانع اصلی پیشرفت آن چیست». در پاسخ به پرسش بالا این مقاله می‌کوشد نشان دهد که عمده‌ترین مانع توسعۀ ملی ایران، عدم استقرار حکومت قانون در کشور است؛ بدین‌سان، مدعای اصلی این مقاله آن است که ریشۀ چالش‌های حکومت قانون به توسعه‌نیافتگی نظام حقوقی بازمی‌گردد. مطالعۀ ارتباط میان مفاهیم اصلی شامل «حکومت قانون»، «توسعۀ حقوقی» و «توسعۀ ملی» به این نتیجه می‌انجامد که «راه توسعۀ ملی ایران از توسعۀ حقوقی کشور می‌گذرد». در این مقاله از چارچوب نظری و الگوی مفهومی حکومت قانون، و مفهوم توسعۀ حقوقی استفاده شده است. رهیافت اصلی این مقاله نگاهی نو به توسعۀ حقوقی مبتنی‌بر مؤلفه‌های «نگاه به قانون به‌مثابۀ سامانه»، «اصلاح قانون اساسی»، «تدوین و تنقیح سیاست‌های کلی، قوانین و مقررات» و «تأمین و تضمین حقوق بنیادین شهروندی» است.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

شناسایی ابعاد و مؤلفه‌های توسعۀ فرهنگی در کتابخانۀ ملی ایران

هدف اصلی این پژوهش، شناسایی ابعاد و مؤلفه‌های توسعة فرهنگی برای کتابخانة ملی ایران بوده است. این پژوهش به‌لحاظ هدف، کاربردی و ازنظر نوع داده‌ها، تلفیقی (کمی و کیفی) و ازنظر نحوة گردآوری داده‌ها، توصیفی از نوع پیمایشی است. جامعة آماری پژوهش، همة مدیران میانی و ارشد کتابخانة ملی ایران بودند که به‌صورت هدفمند، 5 نفر برای مصاحبة حضوری و 32 نفر از آنها برای پاسخ به پرسشنامه انتخاب شدند. ابعاد و مؤلف...

متن کامل

راهبرد ملی توسعۀ پایدار: چالش‌ها و فرصت‌ها

به‌منظور مقابله با چالش‌های معاصر فراروی بشر همچون توسعۀاقتصادی لجام‌گسیخته، نابرابری‌ها، فقر و گرسنگی، و تخریب محیط زیست، جامعۀ بین‌المللی «توسعۀ پایدار» را به‌عنوان یک راه‌حل و فرایند، با سه رکن توسعۀ اقتصادی، توسعۀ اجتماعی و حفاظت از محیط ‌زیست که بر هم اثر متقابل دارند، پذیرفت. در این زمینه، نمایندگان دولت‌ها با همکاری جوامع مدنی، «اهداف توسعۀ هزاره» و «اهداف توسعۀ پایدار» را در طی فرایندها...

متن کامل

نظریۀ ابتنای توسعۀ اجتماعی بر سرمایۀ حقوقی

سرمایۀ حقوقی، ناظر به روح انضباطی حاکم بر روابط شهروندان جامعه در چارچوب‌های معین در عرف و قانون مرسوم هر اجتماع است. براساس این دیدگاه، امکان توسعۀ اجتماعی در جامعه‌ای که فاقد سرمایۀ حقوقی است، اساساً بی‌معناست و سرمایۀ حقوقی در اجتماعی شکل می‌گیرد که وضع حقوقی پیش‌تر در آن استقرار یافته باشد. با این فرض، طبعاً وضع حقوقی و حاکمیت قانون نیز حکایت از گذار موفق از وضع طبیعی به وضع مدنی دارد. به این...

متن کامل

بررسی حقوقی نقش مالیات بر توسعۀ سیاسی و دموکراسی

توسعۀ سیاسی و به دنبال آن دموکراسی از جمله مفاهیمی‌اند که با وجود داشتن زمینۀ سیاسی، پیوند و ارتباط جدی با دانش حقوق دارند. بنابراین، می‌توان گفت پایه و اساس دموکراسی، همان پایه و اساس حکومت قانون با رویکرد ماهوی و تضمین حقوق شهروندی به‌وسیلۀ ابزارهای قانونی است. نگاهی به تاریخ تکوین حکومت‌های دموکراتیک نشان می‌دهد که قانون‌مندشدن أخذ‌‌ مالیات و محل مصرف آن از طریق رضایت عمومی، عامل اصلی در گذا...

متن کامل

تبیین نقش هویت ملی در توسعۀ ارتباطات

هویت لازمۀ هر نظام اجتماعی است. تا زمانی که عوامل هویت ساز هر ملتی نتوانند منسجم گردند و گسست هویتی و فرهنگی در بین انسان ها، اقوام و مردم آن ملت وجود داشته باشد، سامان اجتماعی پارسونز تحقق نمی یابد. در این مقاله، براساس نظریۀ هویت کاستلز و سامان اجتماعی، رابطۀ هویت و توسعه با محوریت توسعه یافتگی در ایران و با برشمردن عوامل هویت ساز هویت ایرانی (تاریخ، جغرافیا، دین، سنت، تجدد، مردم و ...) بررسی...

متن کامل

بررسی اصول ارتقای سلامت در قانون برگزاری مناقصات ایران و سازمان همکاری و توسعۀ اقتصادی (OECD)

مناقصه از عمده‌ترین فعالیت‌های اقتصادی دولت محسوب می‌شود و بخش عمده‌ای از بودجۀ ‌عمومی را به خود اختصاص می‌دهد، بنابراین برگزاری مناقصۀ سالم نقش بسیاری در افزایش بهره‌وری و هزینه‌کرد مطلوب بودجۀ ‌عمومی خواهد داشت. تبیین و تشریح الزامات و اصول قانون برگزاری مناقصات و توصیه‌های «سازمان همکاری و توسعۀ اقتصادی» درخصوص افزایش سلامت مناقصات، به افزایش سلامت و بهره‌وری آن کمک بسیاری خواهد کرد. در این ...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 49  شماره 4

صفحات  1267- 1287

تاریخ انتشار 2019-12-22

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023